Page 21 - คู่มือปฏิบัติงานสำหรับวิสัญญีพยาบาล 2562

5. การจัดท่าในการผ่าตัด
5.1 การผ่าตัดแบบส่องกล้อง
- จัดท่า lithotomy ศีรษะต่ า เก็บแขนซ้าย กางขวา ยกเว้น surgeon บางคนที่ให้เก็บแขนทั้ง 2ข้าง ถามทีม

ห้องผ่าตัดได้ ไม่ต้องใช้ฉากกั้น ให้ใช้เสา IVF 2 เสาเป็นฉากกั้นผ้าแทน (เพื่ออ านวยความสะดวกให้ surgeon)
5.2 การผ่าตัดแบบเปิดหน้าท้อง
- จัดท่านอนราบ ศีรษะต่ า เก็บแขนซ้าย กางแขนขวา กางแขนทั้ง 2 ข้าง หรือตามความต้องการของ

ศัลยแพทย์
6. การเฝ้าระวัง: ตามมาตรฐาน
Standard 1 บุคลากรวิสัญญี (วิสัญญีแพทย์ พชท./พจบ. วิสัญญีพยาบาล)
Standard 2 (EKG, NIBP, SpO2 และ temperature)

ในกรณีส่องกล้องต้องมี capnometer (ETCO2), airway pressure monitoring
การประเมิน blood loss และการทดแทนสารน้ าให้ตามความเหมาะสม
7. ภาวะแทรกซ้อนต่าง ๆ ที่พบได้
7.1 ภาวะแทรกซ้อนจากการผ่าตัด

- Injury ต่ออวัยวะในช่องท้อง เป็นภาวะแทรกซ้อนที่เกิดขึ้นได้หลังจาก laparoscopy และมีแนวโน้มที่
รุนแรงมากกว่าเมื่อเปรียบเทียบกับ open โอกาสที่จะซ่อมแซม (reconstruction) ให้ได้ผลส าเร็จจึงน้อย การบาดเจ็บ
ของอวัยวะอื่นในช่องท้อง เช่น การฉีกขาดของ bladder, urethra สังเกตได้จาก urine มีสีแดง ต้องแจ้ง surgeon
ทันที

- Intestinal injury ได้แก่ การเกิดอุบัติเหตุโดยตรงต่อระบบทางเดินอาหาร เช่น duodenum, transverse
colon
- Vascular injury คือการเกิดอันตรายต่อเส้นเลือด โดยเฉพาะ iliac vessels

- อาจมีการบาดเจ็บของอวัยวะอื่นในช่องท้อง เช่น การฉีกขาดของ bladder, urethra สังเกตได้จาก urine มี
สีแดง ต้องแจ้ง surgeonทันที
7.2 ภาวะแทรกซ้อนจากการจัดท่า
ท่า Lithotomy ศีรษะต่ า อาจเกิด
- ระบบ RS: อวัยวะในช่องท้องดันกระบังลมท าให้ FRC, total lung volume และความยืดหยุ่นปอดลดลง เกิด

ภาวะ atelectasis ได้ หรือ one lung เช็คต าแหน่ง ETT ทุกครั้งหลังจัดท่าและระวัง ETT เลื่อนหลุดขณะเลื่อนตัวจัด
ท่า
- ระบบ CVS: CVP, cardiac out put เพิ่มขึ้น ท าให้มี barorecepter reflex (มีอาการหัวใจเต้นช้า BP อาจ

สูงขึ้นได้) ควร keep BP สูงไม่เกิน 20% ของ base line
- ระบบ GI: ความดันในช่องท้องเพิ่มขึ้น ควรใส่สาย suction คาไว้เพื่อช่วยระบายลมและ content ในช่องท้อง
และถอดทิ้งเมื่อเสร็จผ่าตัด
- ระบบ CNS: การบาดเจ็บต่อเส้นประสาท (nerve injury) สัมพันธ์กับท่าของผู้ป่วย เกิดได้ทั้งบริเวณแขนและขา

อาจเกิดการบาดเจ็บต่อbrachial plexus ลดความเสี่ยงได้โดยใช้ผ้ารองหนุนไหล่ วางแขนผู้ป่วยแนบล าตัวถ้าเป็นไปได้
หรือกางแขนให้น้อยกว่า 90°
การจัดท่า lithotomy โดยจัดผู้ป่วยในท่าขึ้นขาหยั่ง ให้ต้นขางอ 60°-170° เข่างอ 90°-120° กางสะโพกไม่
เกิน 90° และหมุนข้อสะโพกออกเล็กน้อย เพราะอาจเกิดการกดทับเส้นประสาท common peroneal ท าให้มีอาการ

ปวด ชา และกระดกเท้าไม่ได้ (foot drop) และถ้ามีการเหยียดตึงบริเวณด้านหลังสะโพกมากเกินไป อาจเกิดการ

18