Page 68 - คู่มือปฏิบัติงานสำหรับวิสัญญีพยาบาล 2562

บทที่ 9

การช่วยระงับความรู้สึก ผู้ป่วยผ่าตัดใหญ่อวัยวะในช่องท้องส่วนบน
(Anesthesia for Major upper abdominal surgery)

ชาริณี อิ่มนาง
สุธันนี สิมะจารึก
และทีมวิสัญญีพยาบาลศัลยกรรมทั่วไป

อาจารย์ที่ปรึกษา 1. รศ.พนารัตน์ รัตนสุวรรณ

2. รศ.อัครวัฒน์ สิ้นเกื้อกูลกิจ

วัตถุประสงค์

1. เพื่อให้ทราบถึง เทคนิคการระงับความรู้สึกส าหรับการผ่าตัดใหญ่อวัยวะในช่องท้องส่วนบน

2. สามารถประเมิน และวางแผนการระงับความรู้สึก ตลอดจนการเตรียมยาและอุปกรณ์ในการดูแลขณะให้การระงับ
ความรู้สึกได้ถูกต้องเหมาะสม

3. สามารถเตรียมและช่วยแพทย์ท าหัตถการต่าง ๆ เช่น การท า epidural block, A-line, CVP และอื่น ๆ

4. สามารถดูแลผู้ป่วยขณะให้การระงับความรู้สึกได้อย่างปลอดภัย และสามารถประเมินภาวะแทรกซ้อนที่อาจ
เกิดขึ้นขณะผ่าตัดได้

5. สามารถส่งต่อข้อมูลการดูแลผู้ป่วยหลังผ่าตัด ให้แก่ พยาบาลห้องพักฟื้น หรือพยาบาลหอผู้ป่วยเพื่อให้การดูแล

ต่อเนื่องอย่างมีประสิทธิภาพ
6. สามารถเตรียมและใช้เครื่องระงับปวดหลังผ่าตัด (PCEA/CEA/IV PCA) ได้

บทน า
การผ่าตัดในช่องท้องส่วนบนซึ่งมีอวัยวะหลายอย่าง (ภาพที่ 1) ประกอบไปด้วย hepato-biliary surgery,

gastro-intestinal surgery, pancrease surgery, splenectomy เป็นต้น การผ่าตัดเหล่านี้เป็นการผ่าตัดใหญ่ที่เสี่ยง

ต่อการเสียเลือด มีแผลผ่าตัดยาว และก่อให้เกิดความเจ็บปวดเป็นอย่างมาก ส่งผลกระทบ ท าให้ผู้ป่วยได้รับความทุกข์
ทรมานทั้งทางร่างกายและจิตใจ และอาจท าให้เกิดผลแทรกซ้อน เช่น แผลหายช้า ภาวะปอดแฟบ (atelectasis) ปอด

ติดเชื้อ (pneumonia) ระบบหายใจล้มเหลวและภาวะแทรกซ้อนต่อระบบหัวใจ เป็นต้น โดยเฉพาะในกลุ่มเสี่ยงได้แก่

1-3
ผู้ป่วยสูงอายุ ผู้ป่วยที่มีประวัติโรคหัวใจและปอด การเลือกวิธีการระงับความรู้สึกรวมถึงการจัดการความปวดหลัง
4-5
ผ่าตัดที่ดีและเหมาะสม จะท าให้ผู้ป่วยมีคุณภาพชีวิตที่ดี และช่วยลดภาวะแทรกซ้อนต่าง ๆ ที่กล่าวมาแล้วลงได้ ซึ่ง
จะมีผลท าให้ผู้ป่วยสามารถฟื้นตัวจากการผ่าตัดได้เร็วขึ้น และสามารถกลับบ้านได้ตามแผนการรักษา

ผู้ป่วยที่มารับการผ่าตัดใหญ่ในช่องท้องส่วนบนของโรงพยาบาลศรีนครินทร์ จากรายงานสถิติหลายปีที่ผ่านมา
ของห้องผ่าตัด พบว่าส่วนใหญ่เป็นผู้ป่วยมะเร็งตับ-ท่อน้ าดี และเข้ามารับการผ่าตัดตับ-ท่อน้ าดี ซึ่งสอดคล้องกับสถิติ

ของกระทรวงสาธารณสุข ประเทศไทย ผลการด าเนินงานปี 60 พบประชาชนติดโรคพยาธิใบไม้ตับ 6,757 ราย คิดเป็น

ร้อยละ 7.80 (ข้อมูล 29 ก.ย. 60) นพ.อดุลย์ บ ารุง รองนายแพทย์สาธารณสุขจังหวัดขอนแก่น ซึ่งเป็นประธานเปิด