Page 22 - Psychology

หน้ า | 19

บุคลิกภาพเป็นคนพูดมาก ชอบนินทาว่าร้ายผู้อื่น รับประทานของจุกจิก ติดบุหรี่ กัดเล็บ แม้กระทั่งการนิยม
ใช้ปากในการทํากิจกรรมทางเพศ (oral sex) เป็นต้น ซึ่งบุคลิกภาพเหล่านี้เรียกว่า Oral Personality

ข. ระยะทวาร (anal stage) อยู่ในช่วงอายุ 2-3 ปี ระยะนี้อวัยวะที่ไวต่อความรู้สึกจะอยู่
บริเวณช่องทวาร เด็กวัยนี้จะมีความสุขความพึงพอใจกับการขับถ่าย ดังนั้น การขับถ่ายในระยะนี้จึงควรเป็นไป
ตามความต้องการของเด็ก การฝึกหัดในการขับถ่ายให้เป็นเวลาควรจะกระทําอย่างค่อยเป็นค่อยไป ด้วยความ
อ่อนโยน อย่าใช้วิธีการบีบบังคับ จึงจะทําให้เด็กสามารถตอบสนองความสุขของตนได้อย่างเต็มที่ เมื่อโตขึ้นเด็ก

จะเป็นคนที่มีบุคลิกภาพที่เหมาะสม ในทางกลับกัน ถ้าเด็กถูกบังคับ ข่มขู่ หรือลงโทษให้ขับถ่ายเป็นเวลาเพื่อ
ไม่ให้เลอะเทอะหรือต้องนั่งขับถ่ายในที่ที่พ่อแม่กําหนดให้เป็นประจํา สถานการณ์ที่เกิดขึ้นกับเด็กเช่นนี้จะทํา
ให้การแสวงหาความสุขของเด็กเกิดการติดชะงักกับระยะทวาร (anal fixation) เมื่อเข้าสู่วัยรุ่นและวัยผู้ใหญ่จะ
แสดงบุคลิกภาพชดเชยหลายอย่าง เช่น ชอบสะสมของ ตระหนี่ถี่เหนียว หวงของ ชอบนั่งที่ใดนาน ๆ

เจ้าระเบียบ จู้จี้ ย้ําคิดย้ําทําเรื่องความสะอาด ต่อต้านระเบียบกฎเกณฑ์และไม่ยอมใคร บุคลิกภาพเช่นนี้
เรียกว่า Anal Personality
ค. ระยะอวัยวะเพศ (phallic stage) อยู่ในช่วงอายุ 3-5 ปี เป็นระยะที่ฟรอยด์ถือว่าสําคัญ
ที่สุดของการพัฒนาทางบุคลิกภาพ ระยะนี้ความสุข ความพึงพอใจจะเคลื่อนมาอยู่ที่บริเวณอวัยวะเพศ จึงทํา

ให้เด็กมีความพึงพอใจกับการได้สัมผัสอวัยวะเพศตนเอง เช่น ลูบคลํา ชอบถูไถ แม้กระทั่งการซักถามและให้
ความสนใจเกี่ยวกับอวัยวะเพศ เป็นต้น การแสดงพฤติกรรมเช่นนี้ถ้าพ่อแม่หรือผู้ใหญ่มองเห็นว่าเป็นเรื่อง
ผิดปกติก็มักจะลงโทษ ดุว่า ตําหนิ หรือข่มขู่ ทําให้เด็กเกิดความกลัวและติดตึงกับระยะอวัยวะเพศ (phallic

fixation) ทําให้เกิดบุคลิกภาพทางเพศแปรปรวนได้ในวัยผู้ใหญ่ บุคลิกภาพเช่นนี้เรียกว่า Phallic Personality
นอกจากนี้ฟรอยด์ยังได้อธิบายถึงปรากฏการณ์ที่เกิดขึ้นกับเด็กในระยะนี้อีกประการหนึ่ง คือเรื่อง
ของปม (complex) ซึ่งเป็นผลจากความรู้สึกผูกพันกับพ่อแม่ที่เป็นเพศตรงข้ามกับตน โดยเด็กชายจะเกิดปม
ออดิปุส(Oedipus complex) กล่าวคือ จะรักแม่ หวงแม่ และอยากได้แม่มาครอบครองแต่เพียงผู้เดียว อิจฉา
พ่อที่แม่แสดงความรักและความเอาใจใส่ ดังนั้น ในระยะนี้เด็กชายจึงไม่ค่อยลงรอยกับพ่อ แต่พยายามจะ

เลียนแบบพฤติกรรมของพ่อ เนื่องจากเข้าใจว่าแบบอย่างของพ่อจะทําให้แม่รักได้ ฟรอยด์เรียกกระบวนการนี้
ว่า (resolution of Oedipus complex) ในทํานองเดียวกัน เด็กผู้หญิงจะเกิดปมอิเล็กตรา (electra
complex) กล่าวคือ จะรักพ่อ หวงพ่อ และกลัวพ่อจะรักแม่มากกว่าตน ต้องการความรักและการเอาใจใส่จาก

พ่อ เห็นแม่เป็นคู่แข่ง ดังนั้นจึงมักจะพบว่าลูกผู้หญิงจึงมักจะขัดแย้งและไม่ลงรอยกับแม่เสมอ ขณะเดียวกัน
เด็กผู้หญิงก็พยายามจะเลียนแบบพฤติกรรมของแม่เพื่อให้พ่อพอใจ เพื่อทําให้พ่อรักตน ดังนั้นระยะนี้จึงเป็น
ช่วงเวลาสําคัญที่พ่อแม่จะสร้างแบบฉบับความเป็นชายจริงหญิงแท้ให้ลูกของตนเห็น มิฉะนั้นอาจทําให้เด็กมี
บุคลิกภาพประเภทเบี่ยงเบนทางเพศ (homeosexual) ในตอนโตได้

ง. ระยะสงบ (latency stage) อยู่ในช่วงอายุ 6-12 ปี นับตั้งแต่ในขั้นนี้ไปแล้ว อิทธิพลที่มีต่อ
บุคลิกภาพของบุคคลจะน้อยลง ระยะนี้จึงเป็นระยะของการหยุดพักเพื่อการแสวงหาบทบาทให้เหมาะสมกับ
ตนเอง ซึ่งเด็กจะสามารถสะกดกลั้นหรือเก็บกดความต้องการทางเพศของตนไว้ในจิตใต้สํานึกได้ โดยจะให้
ความสนใจในเรื่องอื่น ๆ แทน เช่น การอยู่ในกลุ่มเพศเดียวกัน การเล่นกีฬา การเล่นเกม และกิจกรรมใน

การใช้สติปัญญาต่าง ๆ เป็นต้น
จ. ระยะสนใจเพศตรงข้าม (genital stage) อยู่ในช่วงอายุตั้งแต่ 12 ปีขึ้นไป ในระยะนี้ถ้าเด็ก
ผ่านขั้นที่สามมาได้อย่างราบรื่น บุคลิกภาพของความเป็นชายจริงหญิงแท้จะปรากฏออกมาให้เห็นในขั้นนี้
เด็กจะเริ่มมีความต้องการทางเพศและสนใจเพศตรงข้าม ซึ่งเป็นระยะของการเริ่มต้นสู่ความเป็นผู้ใหญ่