Page 27 - Psychology
P. 27
หน้ า | 24
จะเห็นได้ว่าแนวทฤษฎีบุคลิกภาพและการพัฒนาบุคลิกภาพของกลุ่มเคลื่อนไหวทางจิต เช่น
ทฤษฎีของฟรอยด์ ทฤษฎีของจุง และทฤษฎีของแอดเดอร์นั้น จะเชื่อว่าปัจจัยพื้นฐานสําคัญในการสร้าง
บุคลิกภาพของบุคคลนั้นเกิดจากความขัดแย้งของพลังทางจิตภายในตัวบุคคล และการพยายามรักษา
ความสมดุลของพลังทั้งสามเหล่านั้นไว้ นักจิตวิทยาทั้งสามท่านยังเห็นตรงกันว่า การพัฒนาบุคลิกภาพของ
บุคคลนั้นจะมีความต่อเนื่องกัน โดยเฉพาะในวัยตั้งแต่แรกเกิดจนถึง 5 ปี ซึ่งจะถือว่าเป็นวัยสําคัญแห่ง
การเริ่มต้นในการพัฒนาบุคลิกภาพเพียงแต่แอดเลอร์ได้ให้ความสําคัญเพิ่มเติมในส่วนของประสบการณ์ที่ได้รับ
จากการแสดงความสัมพันธ์กับบุคคลอื่นในสังคมว่าเป็นปัจจัยที่มีความสําคัญไม่ยิ่งหย่อนไปกว่ากันด้วย
1.4 ทฤษฏีพัฒนาการบุคลิกภาพของอีริคสัน (Erikson’s Theory of development) อีริคสัน
เอช อีริคสัน(Erikson H. Erikson) มีความคิดเป็นว่าพัฒนาการทางบุคลิกภาพเป็นเรื่องที่เกิดขึ้นในทุกช่วงของ
ชีวิต มิใช่สําคัญเฉพาะพฤติกรรมในช่วงแรกของชีวิตที่อยู่ใน Critical Period เท่านั้น ซึ่งพัฒนาการของมนุษย์
มิได้เป็นไปเพื่อสนองความสุขความพึงพอใจทางด้านสรีระเท่านั้น แต่ยังจะต้องขึ้นอยู่กับสภาพทางจิต – สังคม
ซึ่งหมายถึงลักษณะการอบรม เลี้ยงดู สัมพันธภาพระหว่าง พ่อ – แม่ ตลอดจนอิทธิพลของวัฒนธรรมในสังคม
นั้นๆ ซึ่งเด็กจะแสดงให้เห็นถึงความรู้สึกนึกคิดที่มีต่อตนเองและสิ่งแวดล้อม (Self – Concept) และความรู้สึก
นี้เป็นสิ่งสําคัญในการพัฒนาทางบุคลิกภาพ ซึ่งจะเป็นเรื่องที่ติดต่อสืบเนื่องกันไปตลอดชีวิต
ในแต่ละขั้นตอนของพัฒนาการทางบุคลิกภาพที่อีริคสันเสนอไว้มีโอกาสที่จะพัฒนาไปได้ไม่ทางบวก
ก็ทางลบ ซึ่งมี 8 ขั้นตอนด้วยกัน อีริคสันมีความเห็นว่าพัฒนาการทางบุคลิกภาพเกิดขึ้นได้เนื่องจากคนมี
การติดต่อสัมพันธ์กับสังคม ดังนั้นจึงเน้นที่สัมพันธ์ภาพระหว่างบุคคลและสังคมในแต่ละขั้นของการพัฒนาจะมี
“ช่วงวิกฤต” (Critical Period) สําหรับที่จะพัฒนาเรื่องนั้น ๆ ซึ่ง อีริคสันหมายถึงผู้ที่มีบุคลิกภาพจิตดี ซึ่งจะ
เป็นลักษณะของคนที่สามารถเผชิญปัญหาหรือแก้ปัญหาทั้งปัญหาที่เกิดจากภายในตนเองและปัญหาจาก
ภายนอก ด้วยการที่สามารถจัดระบบระเบียบความคิดและสามารถตัดสินใจได้
ในทางตรงกันข้ามถ้าในช่วงชีวิตใด พัฒนาการเป็นไปในทางลบมากกว่า เด็กผู้นั้นจะมีพัฒนาการทาง
บุคลิกภาพไม่สมบูรณ์ ซึ่งจะนําไปสู่การเป็นผู้ที่มีปัญหาในการปรับตัว นอกจากนั้นยังอธิบายว่า ถ้าพัฒนาการ
ของ ego ในตอนแรกเป็นไปด้วยดีก็จะไปช่วยพัฒนา ego ในขั้นที่ 2 ต่อไป แต่ถ้าพัฒนาการในขั้นแรกไม่ดี
ขั้นที่ 2 อาจจะพัฒนาไปในทางดีได้ ถ้าได้รับประสบการณ์ที่เหมาะสมในช่วงนั้น แต่ถึงอย่างไรก็ตามอีริคสัน
ชี้ให้เห็นถึงอิทธิพลที่แต่ละขั้นมีต่อกันโดยที่พัฒนาการในขั้นหลังจะได้รับอิทธิพลจากขั้นก่อนนั้น
จากทฤษฎีบุคลิกภาพทั้ง 10 ทฤษฎี นั้นจะนําไปใช้ในการประยุกต์ในการทํางาน เพื่อนําไปสู่
การพัฒนาตนเอง พัฒนาพนักงาน พัฒนาองค์การ ซึ่งแต่ละทฤษฎีก็สามารถนําไปประยุกต์ใช้ได้ต่าง ๆ กัน
แล้วแต่มุมมองการเลือกนําไปใช้
2. ทฤษฎีบุคลิกภาพกลุ่มมนุษยนิยม (Humanistic Theories)
ทฤษฎีบุคลิกภาพกลุ่มนี้ประกอบด้วย 2 ทฤษฎี ดังนี้
2.1 ทฤษฎีตัวตน (Self Theory)ผู้ก่อตั้งทฤษฎีนี้ ได้แก่ คาร์ล โรเจอร์ (Carl Rogers; 1902)
นักจิตวิทยากลุ่มมนุษยนิยมชาวอเมริกัน ที่มีชื่อเสียงโด่งดังจนได้รับการยกย่องให้เป็นบิดาแห่งการให้คําปรึกษา
แบบไม่นําทาง (non-directive)
โรเจอร์มีความเชื่อมั่นในตัวมนุษย์อย่างมากกว่ามนุษย์เกิดมาพร้อมกับการมองเห็นคุณค่าในตนเอง
มีเหตุผลเป็นของตัวเอง สามารถตัดสินใจด้วยตัวเองได้ เชื่อถือ ไว้วางใจได้ และมีความต้องการพัฒนาตนเองให้
สูงสุดในทุก ๆด้านเท่าที่จะทําได้ ซึ่งรวมไปถึงการพัฒนาด้านบุคลิกภาพของตนด้วย
