Page 114 - Phẩm Tam Quốc

§11. TRĂM SÔNG VỀ BIỂN

Từ lâu, Tào Tháo đã hiểu, ngọn cờ chính nghĩa và đội ngũ tinh nhuệ sẽ là
hai pháp bảo lớn để đánh giặc giành thắng lợi. “Phụng thiên tử để lệnh kẻ

chưa thần phục” là giương cao ngọn cờ chính nghĩa; ban bố “cầu hiền lệnh”,
chủ trương “có tài là dùng”, là xây dựng một đội ngũ tinh nhuệ. Thực tế thì
Viên Thiệu và Tào Tháo đều muốn dùng người. Vậy, đạo dùng người của
Viên và Tào có gì khác nhau. Tào Tháo cao minh ở chỗ nào?

Ở tập này, chúng ta nói tới đạo dùng người của Tào Tháo.
Đây là vấn đề rất quan trọng. Phần cuối trong Tam quốc chí – Vũ đế kỷ có
câu nói: “Cuối thời Hán, thiên hạ loạn lạc, anh hùng nổi dậy” Viên Thiệu

nhìn khắp bốn châu, cường thịnh vô địch. Thái tổ vận trù mưu lược, tiến đánh
khắp cõi, sử dụng pháp thuật của Thân, Thương, gồm đủ kế hay sách lạ của
Hàn, Bạch, quan phương trao chức đều đúng với năng lực, tính toán khác
thường, không nhớ tội ác cũ, cuối cùng đã phụng thiên tử, hoàn thành nghiệp
lớn, là sách lược sáng suốt, tối ưu. Có thể coi là người phi thường, một kiệt
xuất cái thế.” Trần Thọ đã đánh giá chung về Tào Tháo như vậy. Qua lời bình
trên thấy rõ, chiến thắng Viên Thiệu là thành công lớn nhất trong cuộc đời

Tào Tháo; Tào Tháo thành công được vì tinh thông mưu lược và giỏi dùng
người. Mới hay, đạo dùng người là nội dung chính trong đạo thành công của
Tào Tháo.

Trong đạo dùng người có hai vấn đề, 1- Dùng người nào. 2- Dùng như thế
nào. Chính trên hai vấn đề này, Tào Tháo và Viên Thiệu đã thể hiện hai
phong cách khác nhau hoàn toàn.

Trước hết nói tới, dùng người nào.
Cần phải khẳng định, Viên Thiệu có sức hút và cũng hiểu được nhân tài và
nhân duyên là quan trọng. Lời chú dẫn Anh hùng kí của Bùi Tùng Chi trong

Tam quốc chí – Viên Thiệu truyện nói, lúc còn ít tuổi ở kinh thành, Viên
Thiệu giao thiệp rộng rãi với nhiều người hào hiệp, trong hào môn đại viện
luôn bày yến tiệc, mở dạ hội, tiếp đón toàn những người hiển đạt nổi danh
trong xã hội, người đi kẻ đến, xưng hô anh anh em em vô cùng náo nhiệt.
Một thời nhà đương cục đã không hài lòng, nói Viên Thiệu “không nên hô
hào, nuôi tử sĩ”, cái cậu này, định làm gì đây? Người chú là Viên Uy cũng
mắng Viên Thiệu, định hủy hoại Viên gia! Viên Thiệu trở nên dè dặt hơn, rồi

chạy đến làm việc ở chỗ Đại tướng quân Hà Tiến.
Rõ ràng, trong triều đã có người phát hiện thấy, Viên Thiệu đang làm theo