Page 124 - Phẩm Tam Quốc

§12. THIÊN HẠ QUY TÂM

Tào Tháo biết dùng người, gần như lịch sử đã công nhận điều đó. Có thể
nói Tào Tháo biết rõ “cái cơ dùng người”. Nhưng vấn đề không phải ở chỗ

Tào Tháo đã làm gì, mà là làm như thế nào và vì sao phải làm như vậy. Cũng
tức là, điều quan trọng không phải là “thuật”, mà là “đạo”. Vậy, đạo dùng
người của Tào Tháo là “đạo” gì, Tào Thào vì sao có thể nắm vững được
“đạo” đó?

Tập trước đã nói mấy vị mưu sĩ quan trọng nhất trong buổi đầu phát triển
của Tào Tháo như Tuân Úc. Tuân Du, Giả Hủ, Quách Gia và Trình Dục, gần
như đều chủ động chạy đến với Tào Tháo. Trước hết vào năm Sơ Bình thứ II
(năm 191) thời Hán Hiến đế, Tuân Úc đã chạy khỏi chỗ Viên Thiệu, lúc này
Tuân Úc mới có 29 tuổi. Tam quốc chí. Tuân Úc truyện nói, Tuân Úc phát
hiện thấy Viên Thiệu không thành được đại nghiệp (cuối cùng Thiệu không

thành đại nghiệp) và đấy là nguyên nhân để Tuân Úc ra đi. Lúc này Tào Tháo
mới chỉ là Thái thú Đông quận, Tuân Úc đã tới đó. Được Tuân Úc, Tháo vui
mừng khôn xiết, nói đây chính là Trương Lương của ta (ta được Tử Phòng
rồi)! Đến năm Kiến An đầu tiên (năm 196), Tào Tháo nghe theo Tuân Úc và
Mao Giới nghênh đón thiên tử, dời đô về Hứa huyện, Tuân Úc trở thành
“Tổng Tham mưu trưởng” của Tào Tháo (là Hán Thị trung, giữ Thượng thư
lệnh, thường là quan trọng), những lúc Tào Tháo ra ngoài, Tuân Úc toàn

quyền lo việc trong nước (Thái tổ chinh phạt ở ngoài, việc trong nước do
Tuân Úc quyết). Muốn Tuân Úc tiến cử một số nhân tài, Tào Tháo hỏi, “ai có
thể thay khanh lập mưu cho ta”, Tuân Úc liền tiến cử Tuân Du, Chung Do và
Quách Gia. Tam quốc chí. Tuân Du truyện nói, khi đó Tuân Du chạy đến Tứ
Xuyên thì tắc đường, nên nhàn nhã ở Kinh châu, Tào Tháo liền có thư cho

Tuân Du, lúc này thiên hạ đại loạn, là lúc cần đến tâm sức, trí tuệ của nhiều
người. Ngài buông tay bàng quan không cảm thấy đã quá lâu rồi sao? Tuân
Du liền đến với Tào Tháo. Tào Tháo vui mừng, ta có Công Đạt giúp đỡ, thì
liệu còn gì phải lo nữa?
Chuyện Trình Dục đến mới thú vị. Tam quốc chí. Trình Dục truyện nói,

bấy giờ, thứ sử Duyện châu Lưu Đại mời làm kỵ đô uý, Trình Dục cáo ốm.
Chờ khi Tào Tháo đến Duyện châu, mời Trình Dục xuống núi, vừa mời Trình
Dục đã tới ngay. Một người đồng hương không hiểu mới hỏi, sao thái độ
trước sau với hai người lại khác nhau vậy? Trình Dục không đáp, chỉ cười.
Quách Gia thì có sao nói vậy. Theo “Tam quốc chí. Quách Gia truyện”,

Quách Gia đã từng nói với Tân Bình, Quách Đồ – hai mưu sĩ của Viên Thiệu,