Page 129 - Phẩm Tam Quốc

chiến Quan Độ, trước hết di dời dân chúng Hoài Nam. Tưởng Tế không tán

thành nói, tình hình lúc này khác với thời trận chiến Quan Độ, không cần
phải làm vậy. Hơn nữa, dân chúng không muốn di dời khỏi quê hương đâu.
Bắt dân di dời dân sẽ không yên tâm. Tào Tháo không theo, kết quả trăm họ
Hoài Nam đều chạy đến chỗ Tôn Quyền. Về sau Tưởng Tế đi gặp Tào Tháo,
Tào Tháo bước ra nghênh đón rồi cười ầm lên nói, túc hạ đã thấy việc ta làm!
Những tưởng để họ đi tránh giặc, nào ngờ họ lại chạy hết sang bên đó. Tiếp
đến, mời Tưởng Tế làm Thái thú Đan Dương.

Rõ ràng Tào Tháo biết dùng người. Chúng ta có thể khái quát thuật dùng
người của Tào Tháo bằng tám câu: 1- Thực tâm thành ý, đối xử tình cảm; 2-
Thực lòng với người, đối xử chân thành; 3- Thẳng thắn vô tư, lấy lý phục

người; 4- Ngôn hành nhất trí, lấy tín giành người; 5- Cấm chỉ trái lệnh, lấy
pháp trị người; 6- Bản thân cần kiệm, khoan dung với người; 7- Khen người
trách mình, công lao về người; 8- Luận công ban thưởng, khích lệ mọi người.

Nhưng nếu chỉ khái quát bằng mấy câu “Xuôi xuôi như vậy” thì chưa đủ.
Vì điều quan trọng không phải là “thuật”, mà là “đạo”; không phải là làm gì,
mà là làm như thế nào, và vì sao phải làm như vậy. Đạo là gì? Đạo là nhân
tính, là nhân tâm. Tào Tháo hiểu rất rõ, vì sao tướng sĩ phải cùng mình vào
sinh ra tử, nên mới “Khen người trách mình, công lao về người”, “Luận công
ban thưởng, khích lệ mọi người”. Tào Tháo biết, người thì ai cũng có khuyết

và nhược điểm, đều muốn có điều lợi tránh điều hại, Tào Tháo mới “Cấm chỉ
trái lệnh, lấy pháp trị người”, “Bản thân cần kiệm khoan dung với người”.
Tào Tháo hiểu rõ người là động vật có lý tính, rất nhiều người trong nhiều
trường hợp biết thấu tình đạt lý, nên mới “Thẳng thắn vô tư, lấy lý phục
người”, “ngôn hành nhất trí, lấy tín giành người”. Tào Tháo luôn có tình cảm,
có lúc tình cảm còn đáng tin hơn cả lợi ích, nên mới ‘Thành tâm thành ý, đối
xử tình cảm”. “Thực lòng với mọi người, đối xử chân thành”. Tào Tháo thành

công là dùng người thành công; và Tào Tháo thành công trong cách làm
người, là thành công hiểu biết về người khác.
Có một sự kiện nói rõ được vấn đề này. Sự kiện đó được ghi trong Tam

quốc chí – Vũ đế kỷ và coi là thực. Sau khi Tào Tháo đánh bại Viên Thiệu ở
Quan Độ, phần lớn quân trang quân dụng, châu báu, sách vở của Viên Thiệu
đều rơi vào tay Tào Tháo, trong đó có một số thư tín của một số người bên
mình ngấm ngầm gửi cho Viên Thiệu, Tào Tháo không nói thêm một câu nào
ngoài lệnh cho đốt tất cả. Sô người ngấm ngầm cấu kết với Viên Thiệu đang
lo lắng đến đoạn tim sắp bật ra ngoài, thì bây giờ lại yên tâm như trước, và