Page 160 - Phẩm Tam Quốc

châu, xây dựng cơ nghiệp lớn đời đời, lập nên kỳ công cái thế. Nghiệp lớn và

kỳ công nói tới, có thể là “bá nghiệp” của Tề Hoàn công, có thể là “đế
nghiệp” của Quang Vũ đế, nhưng phải là sự nghiệp vang trời dậy đất. Có thể
thành “đế nghiệp” cố nhiên là tốt, có thể thành “bá nghiệp” cũng được. Thấp
hơn một chút là thành thế chân vạc, cát cứ một phương. Như Trần Thọ nói
“tiến thì như rồng lượn hổ vờn khắp trong bốn biển; lùi cũng vượt qua biên
giới, chấn động trong nước”. Đó là tâm nguyện của Gia Cát Lượng sau khi
Lưu Bị qua đời, nhưng vì trước chưa có nhân nên sau không thành quả. Tóm

lại Gia Cát Lượng muốn trở thành một nguyên huân khai quốc lập nên một
chính quyền mới, nhà nước mới, vương triều mới thực sự. Người chủ mà Gia
Cát Lượng lựa chọn phải là người giúp Gia Cát Lượng thực hiện được ý
nguyện và lý tưởng của mình.

Như vậy, tiêu chuẩn chọn lựa của Gia Cát Lượng đã quá rõ ràng. Thứ nhất,
người đó có khả năng xây dựng một chính quyền mới, một đất nước mới, một
vương triều mới. Người đó cần phải có chí hướng và điều kiện. Thứ hai, chí
hướng và điều kiện của người đó còn chưa rõ ràng, đang trong tiềm thức, chí
hướng đó chưa ai biết, ngay cả bản thân cũng chưa xác định rõ; còn điều kiện
cũng chưa thành thục, thậm chí còn khiếm khuyết. Chính vì chưa xác định rõ,

có khiếm khuyết, nên mới cần một người như Gia Cát Lượng. Cũng chính vì
chưa xác định có khiếm khuyết, Gia Cát Lượng mới trở thành người định
đỉnh, cao tay, tài ba.

Rõ ràng chỉ có Lưu Bị là người phù hợp với các điều kiện đó. Trước hết
Lưu Bị là dòng dõi đế vương. Lưu Bị là đời sau của Trung Sơn Tĩnh vương
Lưu Thắng – con của Hán Cảnh đế. Theo Tam quốc diễn nghĩa nếu tính kỹ
thì hoàng thượng ngày nay còn phải gọi Lưu Bị là “chú”. Mối quan hệ đó tuy
còn nhiều điều đáng ngờ – Tam quốc chí nói Lưu Bị là đời sau của Lục
Thành Đình hầu Lưu Trinh, Điển lược lại nói Lưu Bị “thuộc chi Lâm Ấp

hầu”; tuy con của Lưu Thắng là Lưu Trinh cũng chỉ là Đình hầu, sau này mất
cả tước vị; tuy bản thân Lưu Bị đã rơi vào cảnh “cùng mẹ dệt chiếu, bán
dép”, không còn như con rồng cháu phượng; nhưng cũng không ai nghi ngờ
thân phận “hoàng tộc” của Lưu Bị. Lưu Bị đã được hời về mặt chính trị. Và
dù sau này như mọi người đã biết Hán thất không còn vực dậy được nữa, chữ
“Hán” của Lưu Bang, Lưu Tú, nhưng khi Lưu Bị thay thế (hoặc kế thừa) Lưu

Hiệp vẫn hợp tình hợp lý hơn số người chẳng liên quan gì đến hoàng gia như
Tào Tháo, Tôn Quyền. Ngoài ra với hình tượng, thân cao bảy thước rưỡi (là
l,725m), hai tai rủ tận vai, tay dài quá gối. Tam quốc chí nói là “tay dài quá
gối, mắt nhìn thấy tai”), Lưu Bị hơn hẳn Tào Tháo. Vào thời đó, như vậy là