Page 165 - Phẩm Tam Quốc

tán thành nói như vậy. Lưu Khiếu cho rằng, nhiều người chỉ biết Lưu Bị cầu

hiền như khát nước, mà không thấy Gia Cát Lượng cũng rất cần Lưu Bị. Thứ
nhất, Gia Cát Lượng nhất định sẽ xuống núi và Lưu Bị là ông chủ mà Gia Cát
Lượng thích chọn nhất. Nếu cứ nhất định chờ Lưu Bị ba lần đến lều tranh
mới xuống núi thì chẳng khác gì nói: “ngài không đến mời tôi ba lần thì cả
đời này tôi sẽ làm ruộng ở Nam Dương”. Như vậy là không đúng. Thứ hai,
Lưu Bị cần nhân tài, nhưng trước khi gặp Gia Cát Lượng, Lưu Bị cần nhiều
người, tức là cần nhiều “hiền thần”, không nhất thiết là cần bằng được một

người nào đó, còn Gia Cát Lượng chỉ cần một người, một “minh quân”, tức là
Lưu Bị. Phạm vi lựa chọn của Gia Cát Lượng là rất nhỏ, thậm chí không có
để chọn. Thứ ba, với sự nhạy bén của mình, Gia Cát Lượng phát hiện ra Lưu
Bị hơn là Lưu Bị phát hiện ra mình. Và cơ hội chỉ đến với Gia Cát Lượng, lẽ
nào Gia Cát Lượng chịu ngồi ở Long Trung chờ “ba lần” đó? Và tình thế lúc
đó đã như nước sôi lửa bỏng, đâu còn thời gian để Gia Cát Lượng ra giá ở

Long Trung? Vì vậy Lưu Khiếu mới nói “khó có ai chấp nhận được” cái
logic ba lần đến lều tranh.
Lưu Khiếu nói có lý, nhưng cũng không thể phủ nhận lời trong Xuất sư
biểu. Không có gì phải tranh cãi về những lời Gia Cát Lượng viết trong Xuất

sư biểu (thường gọi là trước Xuất sư biểu). Ở đó, Gia Cát Lượng viết rất rõ:
“thần vốn áo vải, làm ruộng ở Nam Dương, mong giữ được tính mạng trong
thời loạn, không cầu mong hiển đạt vang danh với chư hầu. Tiên đế không
chê thần quê mùa, mà hạ cố tới đây, ba lần tới lều tranh tìm thần, cùng thần
bàn bạc. Do đó thần lấy làm cảm kích, bằng lòng bôn tẩu ruổi rong giúp rập

tiên đế”. Thế là quá rõ ràng. Thứ nhất đúng là Lưu Bị có đến Long Trung tìm
Gia Cát Lượng và đến nhiều lần. Thứ hai, Lưu Bị đến Long Trung tìm Gia
Cát Lượng “bàn chuyện thế sự”. Thứ ba, Gia Cát Lượng quyết định xuống
núi phò tá Lưu Bị vì Lưu Bị đã ba lần tới lều tranh. “Do đó” và “bằng lòng”,
ý tứ rất rõ ràng. Đương nhiên không thể tin hoàn toàn lời tự thuật của cổ
nhân, nhưng nếu nói Gia Cát Lượng đã bịa ra câu chuyện “ba lần đến lều
tranh”, là không thể, vì bản thân Gia Cát Lượng là loại người nào, và tình
hình thực tế lúc đó ra sao. Từ lúc Gia Cát Lượng xuống núi đến lúc dâng biểu

chỉ là hai mươi mốt năm, nhiều người biết chuyện vẫn còn sống, liệu Gia Cát
Lượng có thể bịa được không?

Vì vậy khi viết chuyện Gia Cát Lượng, Trần Thọ không nói, “Tới cửa tự
tiến cử” mà nói “Ba lần đến lều tranh”. Ngoài ra, trong Dâng biểu Gia Cát
Lượng tập của mình, Trần Thọ đã miêu tả rất rõ ràng. Trần Thọ nói: ‘Tả
tướng quân Lưu Bị thấy Lượng có tài, nên ba lần đến lều tranh tìm. Lượng