Page 167 - Phẩm Tam Quốc

nếu đã quyết tâm tìm một người, lẽ nào lại không tìm ra? Vả Gia Cát Lượng

đâu phải là nhân vật thần bí, mai danh ẩn tích, trốn tránh kẻ thù, Gia Cát
Lượng vẫn thường đi lại với quan lại, nhân sĩ, tầng lớp thượng lưu ở Kinh
châu, sao không tìm được?
Về điểm này Doãn Vận công giải thích là: trước ba lần đến lều tranh, Lưu

Bị tuy có nghe tiếng Gia Cát Lượng, nhưng mọi người đánh giá còn chưa rõ.
Tuy Tư Mã Huy, Bàng Đức công v.v… đã gọi Gia Cát Lượng là “Ngọa
Long”, Gia Cát Lượng cũng “tự ví mình như Quản Trọng, Nhạc Nghị”,
nhưng đây mới chỉ là việc trong một nhóm người “chưa thể tin được”, nhiều
người chưa nghĩ vậy (người đương thời chưa hiểu hết), Lưu Bi đánh giá có
phần chưa đúng. Lúc Từ Thứ tiến cử Gia Cát Lượng, Lưu Bị liền nói “ông

cũng cùng tới”, rõ ràng chưa thấy hết được sự tài ba của Lượng. Cũng không
có gì là lạ. Ngay như Lưu Biểu là “chú dượng” của Gia Cát Lượng, có coi
Lượng là gì đâu, nói chi tới Lưu Bị?

Trong lòng Gia Cát Lượng cũng có chỗ vướng, tức là quan hệ giữa Lưu,
Quan, Trương mật thiết quá. Theo Tam quốc chí, Quan Vũ truyện, ba người
họ “ngủ cùng giường, ân tình như anh em”, quan hệ vững còn hơn cả thép,
không ai có thể chen vào được. Cũng tức là tập đoàn Lưu Bị, cái tập thể nhỏ
đó có tính loại trừ rất mạnh, bất kể người nào đó đến sau đều không thế đứng
lên trước; còn Gia Cát Lượng muốn là “quan chấp hành hàng đầu”, là thiên lý

mã không thể đi kéo cối xay. Không có đảm bảo chắc chắn, Gia Cát Lượng
quyết không xuống núi. Vì vậy, giữa Lưu Bị và Gia Cát Lượng cần phải có
thời gian để hai người quan sát, tìm hiểu và thăm dò lẫn nhau.
Như vậy là có lý, Nhưng theo tôi, cần phải chú ý tới một vấn đề khác nữa,

đó là tuổi tác. Nên nhớ rằng Lưu Bị hơn Gia Cát Lượng đúng hai mươi tuổi.
Gia Cát Lượng xuống núi lúc hai mươi sáu tuổi. Muốn một người bốn mươi
sáu tuổi chân thành cảm phục một người hai mươi sáu tuổi e hơi khó. Sao lại
có thể yêu cầu một người đã bốn mốt, bốn hai tuổi hoặc bốn ba, bốn tư tuổi đi
bái kiến một người hai mốt hai hai tuổi hoặc hai ba, hai bốn tuổi?

Tóm lại, chờ đến lúc Gia Cát Lượng đã hai mươi sáu tuổi, Lưu Bị đã bốn
sáu tuổi, hai bên đều cảm thấy thời gian không chờ đợi mình và do một cơ
duyên nào đó họ đã gặp được nhau. Sự tiến cử của Tư Mã Huy và Từ Thứ là
vô cùng quan trọng, một lần Lưu Bị đến thỉnh giáo Tư Mã Huy, Huy nói
muốn thành đại nghiệp, không thể dùng bọn mọt sách, mọt sách thì hiểu được

cái gì? “Hiểu việc đời chỉ có tuấn kiệt”, Ngọa Long và Phượng Sồ mới là
tuấn kiệt của chúng ta. Lưu Bị hỏi họ là ai, Tư Mã Huy nói, là Gia Cát Lượng