Page 172 - Phẩm Tam Quốc

tráng chí còn chưa đủ. Vì vậy, lúc viết Tam quốc diễn nghĩa, không tránh

khỏi mượn rượu cổ nhân để vơi bớt nỗi sầu trong lòng, gán lý tưởng tâm sự
của mình lên người nhân vật. Những người đọc sách thời cổ thường có “tình
cảm với Gia Cát Lượng”. Họ kính phục tài trí của Gia Cát Lượng, ngưỡng
mộ nhân phẩm của Gia Cát Lượng, cảm động vì sự “cúc cung tận tụy cho đến
chết”, thương tiếc Gia Cát Lượng “Xuất sư chưa thành thì thân đã chết”. Giữa
họ và Gia Cát Lượng như có một tiếng nói chung.

Vấn đề là, trong lịch sử số người có phẩm chất ưu tú như Gia Cát Lượng
cũng không ít, một số người trở thành thần tượng của những người đọc sách,
nhưng vì sao Gia Cát Lượng lại được sùng bái đến như vậy? Một trong
những nguyên nhân là chỗ “ba lần đến lều tranh”. Những người đọc sách thời

cổ Trung Quốc thường có mâu thuẫn về mặt tâm lý. Một mặt họ hi vọng
mình sẽ là tướng soái, xây dựng cơ nghiệp, chí ít cũng được một chức quan
nào đó, hòng rạng rỡ tổ tiên. Mặt khác họ lại rất thanh cao mềm yếu, không
muốn va chạm, không chịu được sự lạnh nhạt. Đúng vậy, “Nam nhi tính rất
thận trọng”, nhưng lại cũng muốn có “lời mời của thiên tử”. Những thứ như
cơ hội, chức vụ, mũ ô sa không phải tự mình đi cầu, đi xin, mà tốt nhất là do
chủ nhân cung kính mang tới, với kiệu tám người khênh, mời bạn xuống núi.

Gia Cát Lượng được đãi ngộ như vậy. Gia Cát Lượng được Lưu Bị “mời”
xuống núi, mời tới ba lần, thực xứng đáng.

Mọi người rất hâm mộ, rất muốn hướng tới, vì vậy cần phải nói nhiều, nói
mãi. Người đọc sách chẳng có quyền lực gì, nếu có chỉ là “quyền được nói”.
Vậy, còn không nhanh chóng viết thành văn thành bài? “Ba lần đến lều
tranh” của La Quán Trung bản đã ra đời như vậy. Nhưng tiếc là Gia Cát
Lượng của La Quán Trung chắc gì đã là Gia Cát Lượng thực.

Sự gặp gỡ giữa vua tôi Lưu Bị và Gia Cát Lượng, là Lưu Bị “ba lần đến
lều tranh”, hay Gia Cát Lượng “đến cửa tự tiến cử” và Lưu Bị có đi ba lần,
gặp mặt ba lần, nói chuyện ba lần hay không, đều không quan trọng, điều
quan trọng là họ đã nói những gì. Nếu đúng là họ đã nói chuyện nhiều lần thì
chúng ta bây giờ không hoàn toàn và chính xác biết được họ đã nói những gì.

Điều mà chúng ta có thể biết chỉ là những ý kiến có tính kết luận như bản
Long Trung đối nổi tiếng. Thiên tài chính trị của Gia Cát Lượng được thể
hiện hết sức lâm li và tường tận. Cuộc trò chuyện giữa hai người cũng đầy
khí thế, hấp dẫn chẳng khác gì “Lưu Huyền Đức ba lần đến lều tranh” của La
Quán Trung.

Điều đó có ý nghĩa hơn nữa, là từ năm Kiến An thứ V (năm 200) tức là