Page 164 - Phẩm Tam Quốc

§16. BA LƯỢT ĐẾN LỀU TRANH

Gia Cát Lượng xuống núi, chỉ có một dòng trong Tam quốc chí: “Tiên chủ
muốn có Lượng, ba lần đến, mới gặp”. Hàng chữ đó được La Quán Trung

dựng thành câu chuyện khá tinh tế. Còn Ngụy lược và “Cửu Châu Xuân Thu”
lại nói, Gia Cát Lượng chủ động đi gặp Lưu Bị. Vậy, chân tướng sự việc là
thế nào? Câu chuyện ba lần đến lều tranh vì sao lại được truyền tụng mãi?
Tập trước đã nói, Lưu Bị sau mấy lần đi lại mới gặp được Gia Cát Lượng,

từ đây đã có bước ngoặt, sự nghiệp chuyển biến từng ngày. Nhưng vấn đề là
ai gặp ai. Là Lưu Bị lễ hiền hạ sĩ, hay Gia Cát Lượng đã chạy đến tìm? Lịch
sử đã nói khác nhau về vấn đề này. Ngụy thư và Cửu Châu Xuân Thu nói sau
khi đến Kinh châu, Lưu Bị đóng quân ở Phàn Thành. Năm Kiến An thứ XII
Tào Tháo bình định xong phương bắc, Gia Cát Lượng tính rằng mục tiêu
đánh phá tiếp theo của Tào Tháo sẽ là Kinh châu, Lưu Biểu thì “chậm chạp,

không hiểu về quân sự”, nên Gia Cát Lượng ‘lên bắc gặp Bị”, Lưu Bị không
biết Gia Cát Lượng (Bị và Lượng chưa quen). Không mấy để ý tới người trẻ
tuổi đó, tiếp đón như với một nhân sĩ nói chung (thấy người này ít tuổi, tiếp
đón bình thường). Trò chuyện xong, mọi người ra về, chỉ một mình Gia Cát
Lượng lưu lại, Lưu Bị cũng không hỏi xem Gia Cát Lượng có gì muốn nói,
mà thuận tay cầm thứ đồ chơi kết bằng đuôi bò. Gia Cát Lượng nói luôn,
tướng quân có hùng tâm chí lớn, lẽ nào lại chơi thứ tết bằng lông đuôi bò?

Lưu Bị biết Gia Cát Lượng không phải người tầm thường, mới nói, sao lại
nói thế! Tôi chỉ “làm một chút cho đỡ buồn”. Gia Cát Lượng nói, mong
tướng quân cho biết Lưu Trấn Nam (chỉ Lưu Biểu) so với Tào Tháo thì thế
nào? Lưu Bị nói, không bằng. Gia Cát Lượng lại hỏi thế tướng quân thì sao?
Lưu Bị nói, cũng không bằng. Gia Cát Lượng nói, đều không bằng, thế chẳng

nhẽ đợi người ta đến để chịu chết sao? Lưu Bị nói, tôi cũng đang buồn đây,
thế phải làm gì bây giờ? Gia Cát Lượng liền nói ý mình, để Lưu Bị có ý kiến
với Lưu Biểu khích lệ mọi người tự lực cánh sinh, ghi tên vào danh sách
nhằm tăng cường thực lực cho Kinh châu.
Cách nói đó rõ ràng là khác với Xuất sư biểu của Gia Cát Lượng, vì vậy

Bùi Tùng Chi cho là không thực (rõ ràng không phải Lượng đi tìm Bị).
Nhưng đồng thời cũng thấy khó hiểu, Bùi Tùng Chi nói: tuy rằng ý kiến khác
nhau, hai bên đều tin vào cách nói của mình, nên ai cũng thấy lạ. Sự thực
cũng không có gì lạ, vấn đề sẽ sáng tỏ ngay. Cách nói trong Ngụy lược và
Cửu Châu Xuân Thu tuy không cùng một quan điểm, nhưng không phải là

không có người ủng hộ. Nghi chất về “ba lần lều tranh” của ngài Lưu Khiếu