Page 200 - Phẩm Tam Quốc

những người này đều muốn hướng về Tào Tháo, Sái Mạo có thể còn là bạn

cũ của Tào Tháo. Tương Dương kì cựu truyện nói Mạo “còn thân thiết với
Ngụy Vũ”, hơn nữa sau khi Lưu Tôn đầu hàng, Tào Tháo còn vào nhà trong
thăm vợ Sái Mạo. Về sau động viên Lưu Tôn đầu hàng Tào Tháo cũng là
mấy người này. Phái này được gọi là “phái hàng Tào”. Một phái khác do Lưu
Kỳ đại diện, đằng sau có Lưu Bị, Gia Cát Lượng v.v.. Lưu Bị kiên quyết
chống Tào Tháo, Gia Cát Lượng chủ trương liên Ngô chống Tào, đây là
“phái chống Tào”. Còn tâm tư của Lưu Biểu, e là không muốn hàng Tào,

cũng không muốn liên Ngô, tốt nhất là giữ trung lập, nhìn thời thế biến đổi.
Nhưng Lưu Biểu chỉ quản được việc khi còn sống, những việc sau này thì
chịu. Hai người con đều không lập nên sự nghiệp. Huống chi, trận chiến Xích
Bích tranh giành Kinh châu còn chưa bắt đầu, thì trong nhà đã sắp đánh nhau.
Lưu Biểu không sắp xếp nổi hậu sự, há chẳng phải là “bao cỏ”?

Vì những chuyện này, sử sách đánh giá Lưu Biểu không cao. Thậm chí,
Trần Thọ cho rằng Lưu Biểu chẳng khác gì Viên Thuật, cùng một mẫu người.
Trần Thọ nói, Lưu Biểu và Viên Thuật đều có nghi biểu (uy dung), có phong
độ (khí quan), có danh khí (tiếng tăm) có thành tựu (Biểu vượt qua Hán Nam,
Thiệu giương oai Hà Sóc), nhưng đều là “ngoài khoan dung, trong nghi kị, có

mưu nhưng không quyết, có tài mà không dùng, có hiền mà không lấy, phế
đích lập thứ, chỉ vì sủng ái”, có thể coi là ‘bao cỏ xinh xắn”, vì vậy thất bại là
điều đương nhiên (không phải là bất hạnh).

Phải nói sự đánh giá đó rất có lý, Lưu Biểu và Viên Thuật không ít những
chỗ giống nhau, vì vậy Hậu Hán thư đã đem Viên Thiệu và Lưu Biểu viết
thành một truyện; đem Lưu Yên, Viên Thuật, Lã Bố viết thành một truyện.
Tam quốc chí đem Đổng Trác, Viên Thuật, Viên Thiệu viết thành một truyện.
Nhưng tôi vẫn cảm thấy nên nói thêm vài câu đúng đắn về Lưu Biểu. Thứ
nhất, Viên Thiệu, Lưu Biểu tuy đều thất bại, nhưng Viên Thiệu tự chuốc lấy

diệt vong, còn Lưu Biểu thì số là vậy, tránh sao khỏi, tuy bản thân Lưu Biểu
không vời ai cũng không rước ai. Thứ hai, với thực lực và sự nhẫn nại của
mình thì ngoài việc là “giặc giữ nhà”, Lưu Biểu cũng chả còn cách lựa chọn
nào khác. Rõ ràng Lưu Biểu đã không hiểu một điều, chỉ dựa vào giữ là giữ
không được, có lúc phải lấy “công để thủ”. Thứ ba, cũng chính vì Lưu Biểu
đã thực hành chiến và sách lược “thương dân dưỡng sĩ, ung dung ngồi giữ”,

nên khu vực Kinh châu mới được bình yên hơn mười năm trời, không ít nạn
dân từ bắc xuống nam được giúp đỡ vẹn toàn. Có thể nói Lưu Biểu đã làm
được những việc tốt.