Page 271 - Phẩm Tam Quốc

Hoàn, Tấn Văn chăng?

Vậy thì, cuối cùng sự việc là thế nào?

Tôi cho rằng tự đáy lòng mình Tào Tháo có rất nhiều mâu thuẫn. Nếu nói
chưa bao giờ Tháo có ý đánh Hán tự lập, e rằng không phải. Nói rằng họ Tào
chưa đủ tư cách, chưa có điều kiện, lại càng không phải. Nhưng thực tế thì cả
đời Tào Tháo chưa hề làm vậy. Nguyên nhân ở chỗ nào? Có trở ngại. Trong
Tào Tháo bình truyện, ngài Trương Tác Diệu tổng kết ra bốn điều, tôi nói gọn

lại thành mười hai chữ: không thuận lợi, muốn báo ân, khó mở miệng, chịu
thiệt thòi. Nói cụ thể hơn: 1- Lúc còn trẻ Tháo luôn nói: “Việc phế lập trong
thiên hạ thực khác nhau”. Lúc này, khi đã có tuổi có thể vẫn còn quan niệm
đó. 2- Tào Tháo đời đời chịu ơn nhà Hán, hẳn còn muốn báo đáp. 3- Tào
Tháo luôn thề rằng tuyệt không cướp ngôi nhà Hán, luôn không thể nuốt lời.
4- Lưu Bị, Tôn Quyền luôn coi Tào Tháo là một tấm gương, là một đối thủ,
vừa mắng chửi Tào Tháo là giặc Hán vừa tiếc sao Tào Tháo không sớm xưng

đế. Theo lời chú dẫn Ngụy lược của Bùi Tùng Chi trong Tam quốc chí – Vũ
đế kỷ, Kiến An năm thứ XXIV (Công nguyên năm 219), lúc dâng biểu xưng
thần, Tôn Quyền nói, thiên mệnh ở chỗ Tào Tháo. Tào Tháo rất tỉnh táo và
hiểu rằng, nếu mình xưng đế, Lưu Bị, Tôn Quyền lập tức làm theo luôn. Và
Tào mỗ này đã mắc tội danh “đoạt Hán”. Tào Tháo không muốn mình bị lừa.
Hơn nữa, tuy lúc này Tào Tháo chưa phải là hoàng đế, nhưng là “trung

ương”, Lưu Bị, Tôn Quyền chỉ là “địa phương”. Điều này không thể không
tính đến. Vì vậy, họ Tào cầm thư của Tôn Quyền nói với mọi người: kẻ tiểu
tử này muốn nấu lão phu trên bếp (là con muốn để ta lên bếp lò nóng)! Từ
đây mới có câu nói: “nếu thiên mệnh ở ta, ta chỉ muốn làm Chu Văn vương”.
Cũng tức là nói: nên chăng diệt Hán tự lập, lập nên vương triều Đại Ngụy,
phải nghe trời và tùy mệnh nữa! Nhưng phong công, kiến quốc, xưng vương,
những việc đáng làm thì đã được, xưa nay chưa hề có.

Ở đây việc phong Ngụy công, thêm cửu tích, kiến xã tắc là quan trọng nhất
vì đó là bước ngoặt. Phong công và phong hầu khác gì nhau đây? Bề ngoài
chỉ là tước vị cao hơn một bậc, từ tước hầu thăng lên tước công, thực tế đã

khác biệt nhau về chất. Phong hầu, bất quá được thêm một mảnh đất, một
thực ấp, thậm chí chỉ là vinh dự (như Quan Nội hầu); phong công, có thể lập
xã tắc và tông miếu xã tắc tức là xã thần và tắc thần, cũng tức là thổ thần và
cốc thần. Bạch Hổ Thông – Xã Tắc nói: “người lập thổ người ăn gạo”. Có đất
đai, có ngũ cốc là có quyền thống trị. Vì vậy ở Trung Quốc xưa, người thống
trị đất nước nhất định lập xã để tế thổ thần, lập tắc để tế cốc thần, còn gọi là