Page 29 - Phẩm Tam Quốc

trong đó có cuốn Tam quốc chí thì sau cùng bao giờ cũng có một câu: “lời

này e chưa tin được”, “chưa hẳn đây đã là sự thực” hoặc “điều này cũng
thuộc loại gán ghép tô vẽ về sau”. Như Tam quốc chí và Hậu Hán thư đều nói
Tào Tháo đánh Đào Khiêm là để trả thù cho cha, nhưng Lã tiên sinh lại nói,
“nói vậy là không chính xác”. Có nhiều chỗ là như vậy. Ngài Lã cho chúng ta
hay: “Những điều trong sử hoặc truyền miệng, nhìn chung chỉ là cái bề ngoài,
có lúc cái bề ngoài đó cũng chưa tin được, chúng ta luôn phải lấy tình ý mà
suy đoán, khảo chứng, giải thích”. Những sự việc khác nhau trong Tam quốc

chí và Hậu Hán thư cần phải đánh dấu hỏi, những câu nói khác nhau phải
được phân biệt. Tiếc là có những điểm chúng ta không sao làm sáng tỏ được.
Có khả năng Bùi Tùng Chi đã có lý. Trước hết hãy xem lúc dẫn Dị đồng

tạp ngữ của Tôn Thịnh, Bùi Tùng Chi đã nói thế nào. Từ những đặc trưng
trong cá tính của Tháo, những gì Tháo đã nghĩ đã làm, Tôn Thịnh nói Tháo
“tài võ hơn người, khó có thể hại, tinh thông sử sách, giỏi hơn về binh pháp”,
sau đó còn kể chuyện Tháo sao chép binh pháp, chú thích binh thư. Nói hết
mọi điều, mới nói đến lời bình của Hứa Thiệu “năng thần thời bình, gian
hùng thời loạn”. Hơn nữa, Tôn Thịnh còn ghi lại phản ứng khi đó của Tào
Tháo “Thái tổ cười lớn”. Chúng ta đều biết, Dị đồng tạp ngữ của Tôn Thịnh

không chỉ để ca ngợi công đức mà còn bóc trần cả những điều không hay của
Tào Tháo. Vì vậy có thể khẳng định cuốn sách này là một phần của Tào
Tháo, có thể tin tưởng được.

Nhưng đến Tam quốc diễn nghĩa thì mấy lời đó không còn là vật đệm như
trước đây. “Thái tổ cười lớn” cũng biến thành “Tháo nghe mà thích quá”. Sửa
đổi như vậy là quá nông cạn. Có người nói, cách nói trong Hậu Hán thư là
tương tự, là “Tháo thích quá mà đi”. Thích và vui không khác nhau là mấy, lẽ
nào Hậu Hán thư, một trong “bốn cuốn sử trước đây” lại nông cạn như vậy?
Tôi nói Tam quốc diễn nghĩa nông cạn, Hậu Hán thư không nông cạn. Vì sao

thế? Vì lời Hứa Thiệu ghi trong hai cuốn sách đó không giống nhau, hoàn
cảnh nói cũng khác nhau. Đó đâu phải là lời nói cùng một lúc?
Chúng ta xem Hậu Hán thư đã nói những gì. Hậu Hán thư – Hứa Thiệu

truyện nói: “Lúc đầu Tháo thường nói khéo dâng lễ, mong được chú ý. Thiệu
khinh rẻ nên không đáp. Tháo tìm cách bức Thiệu, Thiệu buộc phải nói “ngài
là gian tặc thời bình, là anh hùng thời loạn” Tháo vui quá mà đi”. Không còn
gì rõ ràng hơn. Trước hết, Tào Tháo hy vọng được Hứa Thiệu bình phẩm
mình, mong được nổi tiếng hơn, vì vậy mới tiếp đón, tặng lễ vật, nói ngon nói
ngọt (nói khéo đưa lễ, mong được lưu tâm). Tiếc là Hứa Thiệu vốn xem