Page 427 - Phẩm Tam Quốc

dặn hơn Tưởng Uyển, năng lực mạnh hơn Tưởng Uyển, công lao nhiều hơn

Tưởng Uyển, còn là người hết sức tự tin. Nếu trước lúc lâm chung, Gia Cát
Lượng tuyên bố để Tưởng Uyển thay thế thì liệu Dương Nghi có nhảy lên
không? Đúng vậy, lúc còn Gia Cát Lượng, Dương Nghi không dám nhảy.
Lúc Gia Cát Lượng tạ thế thì sao? Nhảy hay không nhảy? Nên nhớ, lúc này
Tưởng Uyển không ở trong quân, Ngụy Diên ở tiền phương, Dương Nghi có
quân lính trong tay. Bên cạnh là Phí Y, là Khương Duy, nên sợ là không trấn
nổi. Vả dù có trấn được thì việc Dương Nghi nổi dậy cũng chẳng có khó khăn

gì. Vì vậy, chỉ có thể chờ đại quân về triều rồi mới nói tiếp. Cũng vì vậy, Gia
Cát Lượng chỉ có thể “mật biểu với hậu chủ”.
Vậy thì sao Gia Cát Lượng còn lệnh Ngụy Diên “lo việc của mình, bí mật

chôn cất”? Chẳng nhẽ cũng là để đối phó với Dương Nghi? Theo tôi, chuyện
này không tin được. Nguyên nhân không tin được lại không hoàn toàn như
Bùi Tùng Chi nói, tức là “lời đồn đại ở nước địch không thể tranh thẩm với
bản truyện”, còn vì không có khả năng này. Lúc Gia Cát Lượng mất, Ngụy
Diên không ở cạnh, chỉ có một mình Dương Nghi. Gia Cát Lượng lệnh Ngụy
Diên “lo việc của mình” bằng cách nào? Bằng cách nào Ngụy Diên có thể “bí
mật chôn cất”? Hơn nữa, Gia Cát Lượng bệnh và chết ở Vũ Công Ngũ

Trượng Nguyên. Ngụy Diên “bí mật chôn cất” “đường đến Bao Khẩu”, đã đi
rất xa về hướng Nam, vì sao Dương Nghi lại nói Ngụy Diên “muốn đưa quân
theo lên Bắc”? Vì vậy, không tin được cách nói trong Ngụy lược.

Không thể tin được mấy lời ghi trong Ngụy lược của Ngư Hoạn, còn cách
nói trong Tam quốc chí – Ngụy Diên truyện là chân thực chăng? Nếu đúng,
Gia Cát Lượng phải chịu trách nhiệm trước cái chết của Ngụy Diên; bằng
không, phải trả lời xem chân tướng là gì. Lịch sử có ba ý kiến và thái độ khác
nhau về chuyện này. Quan điểm thứ nhất cho rằng, những điều ghi trong
Ngụy Diên truyện là thực, Gia Cát Lượng nghĩ thế tất Ngụy Diên sẽ phản nên

mới sắp xếp như vậy. Tam quốc diễn nghĩa có thể đại diện cho cách nói này.
Quan điểm thứ hai cũng cho rằng điều nói trong Ngụy Diên truyện là thực, vì
vậy Gia Cát Lượng “một tay hoạch định” đã gây ra án oan cho Ngụy Diên.
Lưu Bị truyện của Trương Tác Diệu có thể đại diện cho cách nói này. Quan
điểm thứ ba cho rằng, điều ghi trong Ngụy Diên truyện không phải là sự thực,
sự thực khác hẳn. Tam quốc sử thoại của ngài Lã Tư Miễn và Nhàn thoại tam

phân của ngài Trần Nhĩ Đông có thể đại diện cho cách nói này. Nếu đổng ý
với quan điểm thứ nhất, Ngụy Diên bị oan; đồng ý với quan điểm thứ hai, cần
phải phê phán Gia Cát Lượng; đổng ý với quan điểm thứ ba, sẽ phải phủ nhận
Tam quốc chí. Mọi người cảm thấy rất khó khăn. Vậy, liệu có cách giải thích