Page 453 - Phẩm Tam Quốc

châu”, thì đương nhiên cũng không thừa nhận Tôn Sách là “người của mình”.

Vì vậy, khi Tôn Sách đưa tàn quân của Tôn Kiên sang sông, người Giang
Đông không thừa nhận họ đã “về nhà” mà nói Tôn Sách “thâm nhập”. Đúng
như lời ngài Điển Dư Khánh nói trong Con đường dựng nước của Tôn Ngô,
khắp Giang Đông, đâu đâu Tôn Sách cũng nghe những lời ác ý.

Không được hoan nghênh thì Tôn Sách răn đe bằng chết chóc. Theo chú
dẫn Phó tử của Bùi Tùng Chi trong Tam quốc chí – Ngô chủ truyện nói, Tôn
Sách “giết các danh hào, uy tới nước láng giềng”; chú dẫn Cối Kê điển lục
của Bùi Tùng Chi trong Tôn Thiều truyện nói, Tôn Sách “bình định Ngô Cối,
giết các anh hào” (Ngô Cối tức là Ngô quận, Cối Kê quận), Quách gia truyện
nói, Tôn Sách “giết các anh hùng hào kiệt, để được người khác liều mạng cho

mình”, có thể thấy người bị giết là loại người nào. Điều này khiến cả Giang
Đông chấn động, các nước láng giềng phẫn nộ và đó cũng là cớ để sau này
Tào Tháo đánh Tôn Quyền. Giết người thì phải đền mạng, có áp bức thì có
phản kháng. Lúc Tôn Sách còn sống, người người sợ uy, dám giận mà không
dám nói. Một khi Tôn Sách mất, người người lại không vùng dậy sao? Rõ
ràng, vấn đề Tôn Quyền gặp lúc này đâu phải Tôn Sách “ân rải chưa khắp?”
Rõ ràng là “tích oán quá nhiều”, thậm chí “dân oán như sóng cồn”.

Tôn Sách đã có tính toán về điểm này. Vì vậy, Tôn Sách không chọn Tôn
Dực – người có tác phong, tính cách giống mình, mà chọn Tôn Quyền –

người có thể “dùng người hiền tài, hết lòng hết sức, gìn giữ Giang Đông”.
Tôn Sách hiểu rõ, chính quyền thành lập nhờ võ lực và giết chóc là “nghiệp
không có đức bền vững”. Sinh ra nhiều phái phản đối như vậy là “bang
không có cơ sở vững chắc”. Vì vậy, dù đã chọn Tôn Quyền nhưng Tôn Sách
vẫn chưa yên tâm, nên trước lúc lâm chung đã gửi con cho Trương Chiêu.
Theo chú dẫn Ngô lịch của Bùi Tùng Chi trong Tam quốc chí – Trương
Chiêu truyện, lúc đó Tôn Sách nói với Trương Chiêu, nếu đứa em đó không

gánh nổi trọng trách (nếu Trọng Mưu không được việc), thì ngài nhận lấy
quyền lãnh đạo (quân hãy tự thay nhận lấy). Như vậy, dù chúng ta không thể
thành công ở Giang Đông (không thắng được ở đây), vẫn có thể nghĩ cách về
Giang Tây (trở lại miền tây), có gì phải bận tâm (có gì phải lo nghĩ). Như
vậy, chính quyền Tôn thị có đứng vững được ở Giang Đông hay không, Tôn
Sách chưa chắc chắn lắm.

Chính quyền Tôn thị không chỉ có nội loạn, mà còn có ngoại hoạ. Lúc Tôn
Sách tạ thế, Tào Tháo, Viên Thiệu đang kình địch ở Quan Độ. Bất kể ai thắng
ai thua, nhất định kẻ thắng sẽ đánh xuống Giang Đông. Đó là ở miền Bắc. Ở