Page 521 - Phẩm Tam Quốc

đất, kết quả sau hai đời đã mất. Giai cấp thống trị thời Hán nhận được bài học

của đời Tần, đã thay đổi hình thái ý thức (trước là Đạo gia học thuyết, sau là
Nho gia học thuyết), đồng thời cải biên cả phương thức thống trị (trước là để
dân nghỉ ngơi, sau là tạp dụng vương bá), nên thiên hạ thái bình, nhà Hán dài
hơn 400 năm.

Lịch sử nhà Tần tuy ngắn, nhưng Tần là người khai sáng. Hán chỉ là người
chấp hành di chúc chính trị của triều Tần. Không chỉ Lưỡng Hán mà các triều
đại sau này đều thực hành chế độ do nhà Tần sáng lập nên. Giai cấp thống trị
thời đại đế quốc đều là giai cấp địa chủ. Nhưng giai cấp địa chủ cũng có
nhiều loại hình. Vì vậy có nhiều loại giai cấp địa chủ khác nhau giữ vai trò
thống trị trong các thời kỳ lịch sử khác nhau. Cụ thể là, Tần Hán là địa chủ

quý tộc, Ngụy Tần là địa chủ sĩ tộc, Tuỳ Đường sau này là địa chủ thứ tộc.
Phong kiến lãnh chúa dần chuyển biến thành địa chủ quý tộc. Phong kiến
lãnh chúa đều là quý tộc, nên còn được gọi là giai cấp lãnh chúa quý tộc. Sau

khi Tần diệt được 6 nước đã phế bỏ “phong kiến chế” của “phong đất dựng
nước” thay thế bằng “quận huyện chế” của “Trung ương tập quyền”. Lãnh
chúa đều biến thành địa chủ. Địa chủ từ lãnh chúa biến thành, nên vẫn còn ít
tính chất quý tộc. Vì vậy, chỉ có địa chủ quý tộc, mới là những địa chủ lớn
nhất, địa chủ cầm quyền, địa chủ khống chế được nhà nước và chính phủ
trung ương. Đó chính là hoàng tộc và ngoại thích cũng những công hầu có

thực ấp. Trong số họ có người được phong tước, có người được phong đất,
nhưng đều là những người “có sản quyền không có trị quyền”, hoặc nói “có
tài quyền không có chính quyền”, không thể hành sử chủ quyền quốc gia độc
lập, chỉ có thể hưởng thụ lợi ích kinh tế, thuế má. Không chính quyền, về
chính trị là địa chủ; có tài quyền, về kinh tế là lãnh chúa. Những người như
vậy, nên gọi là “nửa lãnh chúa nửa địa chủ”, chẳng ngại gì gọi là “quý tộc địa
chủ”. Họ là người thống trị của đế quốc Tần Hán. Vì vậy, Tần Hán là thời đại

giai cấp địa chủ quý tộc.
Nhưng, bản chất của chế độ đế quốc là không có quý tộc. Vì vậy, trong nội
bộ giai cấp thông trị đế quốc cũng phải “thay đổi”, do địa chủ quý tộc đổi

thành địa chủ sĩ tộc, cuối cùng “rơi thành” địa chủ thứ tộc. Trong tập Đường
riêng đồng quy chúng ta đã nói, sĩ tộc, là gia tộc đời đời làm quan, còn gọi là
vọng tộc (có danh vọng), thế tộc (có quyền thế). Những nhà thứ dân vừa
không có quyền thế vừa không có danh vọng, gọi là “Hàn môn”, còn gọi là
“Thứ tộc” hoặc “Hàn tộc”. Vì sao địa chủ thứ tộc lại là giai cấp thống trị cuối
cùng của đế quốc trong một thời gian dài từ Tuỳ Đường tới Minh Thanh? Bởi