Page 525 - Phẩm Tam Quốc

vương triều Đông Hán có ba cây cột chống đỡ. Ba cây cột đó là ai? Ngoại

thích, Hoạn quan và sĩ tộc. Ngoại thích là nhà mẹ của hoàng hậu, hoàng thái
hậu, nói thông thường là hoàng thân quốc thích. Một người con gái nếu được
làm hoàng hậu thì người nhà mẹ cô ta chẳng khác gì gà, chó được lên trời.
Nếu hoàng đế chết sớm, tân hoàng đế tuổi nhỏ phải lo liệu việc nước, thái hậu
phải lên triều, triều chính dễ dàng rơi vào tay người nhà thái hậu, tức là ngoại
thích. Thời Đông Hán là như vậy. Thời Đông Hán có mười ba vị hoàng đế,
bao gồm cả thiếu đế Lưu Biện. Ngoài Quang Vũ đế đẩu tiên thọ 62 tuổi, thứ

đến Hán Minh đế thọ 48 tuổi, cuối cùng là Hán Hiếu đế thọ 30 tuổi, mười
một người khác đều không đến 20 tuổi. Tuổi lớn nhất, Hán Chương đế 19
tuổi; tuổi ít nhất, Hán Thương đế chỉ có 100 ngày. Hán Xung đế chỉ có 2 tuổi.
Triều Đông Hán có sáu lần thái hậu lâm triều, ngoại thích chấp chính. Thòi
Hán Hoà đế, Đậu thái hậu lâm triều, Đậu Hiếu chấp chính; thời Hán An đế,
Đặng thái hậu lâm triều, Đặng Chất chấp chính; Thời Bắc Hương hầu, Diêm

thái hậu lâm triều, Diêm Hiển chấp chính; Thời Hán Hoàn đế, Lương thái hậu
lâm triều, Lương Ký chấp chính; Thời Hán Linh đế, Lương thái hậu lâm
triều, Đậu Vũ chấp chính; Thời Hoằng Nông vương, Hà thái hậu lâm triều,
Hà Tiến chấp chính. Thấy rõ, vương triều Đông Hán có tới gần nửa thời gian
do thái hậu và ngoại thích lo việc nước.

Ngoại thích cầm quyền, đương nhiên hoàng đế không vui. Vì vậy số hoàng
đế nhỏ tuổi này sau khi thân chính đều muốn đoạt quyền. Họ được các hoạn
quan giúp đỡ. Hoạn quan vì lợi ích của mình, có thể giúp hoàng đế, thậm chí
thay hoàng đế giết ngoại thích. Ví dụ, Công nguyên năm 92… giết Đậu Hiến,

Công nguyên năm 121 giết Đặng Chất. Công nguyên năm 125 giết Diêm
Hiển, Công nguyên năm 159 giết Lương Ký, Công nguyên năm 168 giết Đậu
Vũ, Công nguyên năm 189 giết Hà Tiến. Điều này rất có ý nghĩa. Vương
triều Đông Hán, sáu lần thái hậu lâm triều, ngoại thích chấp chính. Cả sáu vị
ngoại thích chấp chính đều bị giết do hoàng đế dựa vào hoạn quan hoặc hoạn
quan giúp hoàng đế, thậm chí tự hoạn quan có chủ trương giết họ.

Vì vậy hoạn quan và ngoại thích mâu thuẫn rất lớn. Sử cung đình Đông
Hán, gần như là sử đấu tranh giữa hoạn quan và ngoại thích. Trong cuộc đấu
tranh này, sĩ tộc luôn thiên về ngoại thích, tuy họ chẳng thích gì cách lấn
quyền của ngoại thích, nhưng họ còn căm ghét hơn lũ hoạn quan tham lam, lũ

tiểu nhân theo chân hoạn quan, tranh đoạt quyền lợi hòng làm quan. Vì vậy,
sau khi Hán Hiến đế qua đời, sĩ tộc mà đại biểu là Viên Thiệu đã liên hợp
cùng ngoại thích mà đại biểu là Hà Tiến để đấu tranh sống mái với tập đoàn
hoạn quan. Kết quả là hoạn quan giết chết Hà Tiến, Viên Thiệu giết hoạn