Page 57 - Phẩm Tam Quốc

nguy hiểm, làm không khéo sẽ như người tự bê đá đập vào chân mình. Đã có

người từng làm việc này. Có điều người mà họ muốn thay đổi, không phải là
Hán Hiến đế mà là Hán Linh đế. Theo Tam quốc chí – Vũ đế kỷ, vào năm
Quang Hòa thứ VII (năm 184) thời Hán Linh đế Thứ sử Ký châu Vương
Phân câu kết với bọn cường hào địa phương mưu đồ phế bỏ Linh đế lập Hợp
Phì hẩu. Chưa biết Hợp Phì hầu là người thế nào, chừng như vẫn là tông thất
Lưu thị! Tham gia vào việc này có Hứa Du – người đã phản Viên Thiệu chạy
sang với Tào Tháo và cuối cùng lại bị Tháo giết. Những người mưu đồ việc

này có đến tìm Tào Tháo, vì Tháo và Hứa Du là đôi bạn cũ, nhưng Tháo đã
từ chối thẳng thừng. Chú dẫn Ngụy thư của Bùi Tùng Chi trong Tam quốc
chí – Vũ đế kỷ có ghi lời của Tào Tháo: “Việc phế lập trong thiên hạ là điềm
xấu”. Nghĩa là, thay đổi hoàng đế là việc làm khó khăn nhất, nguy hiếm nhất
dưới gầm trời này, nên càng phải thận trọng. Trước đây đã có người làm việc
này như Y Doãn đuổi Thái Giáp, Hoắc Quang phế Xương Ấp, nhưng đấy là

việc làm cần cân nhắc nặng nhẹ, tính toán quyền hành thành bại nhiều lần rồi
mới quyết định, mới là “mưu kế vẹn toàn, thành công nhanh chóng”. Nêu cứ
khinh xuất manh động như thời “loạn lạc 7 nước” thì nhất định sẽ thất bại,
lúc này xin các vị suy xét kỹ, thế lực chính trị thế lực quân sự của các vị sánh
bằng 7 nước Ngô Sở thời đó chưa? Thêm địa vị uy tín của Hợp Phì hầu sánh
được với Ngô vương Lưu Tị, Sở vương Lưu Mậu chưa? Chưa sánh bằng mà
vẫn muốn làm, chẳng phải tự tìm đến chỗ chết hay sao?

Lời của Tào Tháo là hết sức thân thiện. Tào Tháo hiểu được cái lợi cái hại
chứ chẳng đao to búa lớn gì. Tiếc là bọn Hứa Du nghe không lọt, cứ đơn độc

làm bừa, kết quả, âm mưu bại lộ, Hứa Du phải bỏ trốn, Vương Phân quá sợ
hãi phải tự sát. Rõ ràng, hoàng đế không dễ dàng thay đổi. Đương nhiên, tình
hình và điều kiện của Đổng Trác có khác, Đổng Trác không phải Vương
Phân. Đổng Trác đề xuất thay hoàng đế là có thể thay được. Nhưng cuối cùng
Đổng Trác đã phải trả giá cho hành động phản nghịch của mình, bị Vương
Doãn và Lã Bố mưu sát, phải chết sớm. Đó là chuyện sau này.

Tiếc rằng, bài học chỗ Vương Phân không người tiếp nhận, nhưng lại có
người làm theo Đổng Trác, người đó là Viên Thiệu.

Viên Thiệu cũng là người muốn thay đổi hoàng đế. Có điều, cách làm của
Viên Thiệu khác với cách làm của Đổng Trác. Đổng Trác muốn “phế lập”
(phế người này, đổi người khác), Viên Thiệu lại muốn “lập người khác”
(không phế mà lập người khác). Sau khi là minh chủ của liên quân Quan
Đông, dã tâm của Viên Thiệu lớn dẩn, nhưng gan dạ thì chưa bằng dã tâm.