Page 95 - Балдарга 2023_Neat

ЈАЛТАНБАС БОРО-КУЧЫЙАК

Качан-качан да, муҥ-муҥ јылдар мынаҥ кайра Алтайыска Јас узак
келбей турды. Калју кылыкту Кыш Јастыҥ келбей турганына маказырап,
эбиреде ончо ар-бӱткенди, тынар тындуны соогыла тоҥырат. Эл-јонныҥ
ак-малы аш-курсакка јетпей, кырыла берген. Калыҥ кардыҥ алдынаҥ
курсак таппай, арка-таштыҥ аҥдарыныҥ кӱчи астап, ач бӧрӱлерге јем бо-
луп арткылайт. Кыш дезе там ла кӧкип, Алтайдыҥ ӱстиле омо-томо сыгы-
рып, анаҥ тыҥ сооктор экелип, ак карыла јерди бӱркеп турды.

«Јас, капшай келзеҥ, биске јылу экелзеҥ!» деп, балдар ыйлажат. «Јас!
Јас!» деп, кучыйактар калактайт. Је Јастыҥ келери билдирбейт. Эбиреде
ак кар ла соок.
– Бу тушта чылап Јас качан да оройтыбайтан. Оны Мус-Бий олјолоп, тош
ӧргӧӧзинде бӧктӧп салганы јарт» – деп, јажы јаан ак сагалду ӧрӧкӧндӧрдиҥ
бирӱзи айтты. – Јасты Мус-Бийдиҥ бек колдорынаҥ айрып аларга, кӱчтӱ
ле сӱмелӱ эрлер керек. Је эрлердиҥ ийде-кӱчтери астап, ырак јол-јорукка
барар аргалары јок. Байла, ӧлӱмис келгени бу туру – деп айдала, ӧрӧкӧн
уур тынды.
Кенетийин бийикте кемниҥ де сыйкылдууш ӱни угулды:
– Мус-Бийдиҥ ӧргӧӧзи кайда, меге айдып беригер. Мен Јасты аргадап
экелерим.
– Баш ла болзын, Боро-Кучыйак. Каҥзаныҥ бажынча бойыҥ Мус-Бийле
канайып тартыжарга туруҥ? – деп, экинчи карганак каткырды.
Каргандардыҥ коронду каткызына ачынып, олордыҥ сӧзин де укпай,
Боро-Кучыйак Јасты аргадаарга, учуп ийди. Тӱни-тӱжи амыры јогынаҥ

учуп, Мус-Бийдиҥ ӧргӧӧзин табарга, Боро-Кучыйак тӱште Кӱннеҥ сурайт,
тӱнде Айдаҥ сурайт. Је Ай ла Кӱн унчукпады.
Боро-Кучыйактыҥ кӱчи чыгып, канаттарыла талбыыры там ла астап
турды. «Улуска јылу экелбей, мында ла ӧлӧтӧн турум» деп, кучыйак са-
нанат. Калганчыда јылдыстардаҥ сурап укса кайдар деп, Боро-Кучыйак
шӱӱнди.
– Мелтирешкен Алтын-Казык – Теҥериниҥ-Топчызы, айтсаар меге,
болушсаар, Мус-Бийдиҥ ӧргӧӧзин кайдаҥ табайын? – деп сурап, ыраак-
ыраак Алтайда албаты-јон соокко тоҥып, шыралап турганы керегинде Бо-
ро-Кучыйак куучындап берди.
Јылдыстар јылыжып, јалтырт этти бийикте. Эҥ ле јарык кӱйген Ал-
тын-Казык мынайда айтты:
– Мус-Бийдиҥ ӧргӧӧзи бу ла сениҥ алдыҥда. Кеен Јас-јаражай тоштоҥ
эткен кынјыда. Оны айрып аларга, изӱ-изӱ от керек.
– Эбиреде кӧрдим, от салгадый одын јок – деп, Боро-Кучыйак ыйлап
унчукты. – Јайнап турум, јылдыстар, одыгардаҥ меге беришсеер!
– Бистиҥ чогыста тош кынјы кайылтар изӱ јок. Је сениҥ кӧксиҥде ти-

95