Page 45 - ΑΝΤΙ - Τεύχος 23

δ’ ὅλα κεῖνα μὲ τὰ ὁποῖα ζεῖ ἠ ποιητική τεχνη, Γεπαῖος μ’ ἕνα γαρύφαλλο στὸ ἀπὸ Ti] A590 καὶ τί] Σαμο. Γνάιοεις πικρες και

"» εἴτε εἶναι ζητήματα τῆς τεχνικῆς τοῐ1 στίχου. χερί μας ἔρχονται om‘ χρήοιμες προειὸοποιηοεις

; εἴτε ἀλλα σπουδαῖα θέματα (πάσης ζωῆς. [39i- εἶναι οε ταντοχρονα καὶ μαθήματα (πορισμοῦ,

’ σκουν μέσα στα ποιήματα του λύσεις ἀξιολο- Νομίζω ιιαλιοτιι πως ἶσα - ἶσα στί) Ρίτσιι -

‘ YEç. Ἐνὸιαῳέρεται το Ï-ûxuù κοινο, ἐνὸιαᾳέρε- Ὀτιιν οιαβαζεις τοὺς στίχους τοι· Ρίτοοι·. εναν ποιητη 7(le ῐιλλο παρα q ιλιιπολειιο. εναν

ml κι ὁ εἰδικὸς ποὺ μελετᾷ τήν ποίηση. τὴ με· ποτιομένονς απι) οιαιμιρες πίκρες, πείΗεοαι ῐινϋρωπο ut Tquæglj. οπως παίνεται, m'y]!

, ῖαφράζει ἢ m ὁ ἶὸιος κὰνει ποίηοη. Καί θέλω ὁτι τον ποιητὴ οἱ οοκιιιιισίες MW τον WINE/('1- κ(ι>].ιτέχνη που μιίς ἔχει ὺιὲιοει καί ι’περοχιι

’ νὰ τονίσω ὅτι τόοο ἐὸιῖ) ατη Σοβιετικὴ "vacn. βαν ἐξ (ιπινηςι hut θεν ι’·παρχοιὛ κραυγες κι λυρικα τριιγοὺὸιιι 7.1 ἶιριοτιι νιιηωει τὴ Him]

ὁσο καὶ α’ ὒλλες χῶρες τὸν ποιητη τὸν ξέρουν rim» )Jmn’k'; ἀλλα εγκαρτέιιηοη. κοικμίῃίο και σε και τὴ ιτημαοία τῆς ομορᾳιῐις μέσα οτὴν ποι-

καὶ τὸν ἀγαπᾶν, ποι-ι’ cru-40m; ιυρες - προοοοκια. ηση ÿ στην ποίηση τοί· Ρίτοοι· μποροῡμε να

Δεκαπεντε και εἴκοσι χρόνια πρίν α’ ἕνα βροῡμε ιμιγνες ἀπο τις πιὸ ἀντρίκιες ποι1 αντη-

ποίημα του ἒγραᾳεῑ
Κότω ἀπ’ τὴ μύτη τοῦ φρουρού χησαν μὲς στα γράμματα μας. (ιιιηές (ὶληθινίι

γενναῐες. Καὶ Θυμαμαι αὐτη τὴ στι-[μη το ποί-

Πρέπει 1" diroHI/zz‘y'otfius πολλὰ ωσι·- ηιια του για το Μπελογιαννη, τὸ σύντροιμ) ιιιις

Στὴ λογοτεχνία μας εἶναι γνωστὸς σαν ἓνας βάλια (μῦς ’ ποι· οταθηκε μὲ τὸ γαρια αλλο ατο χερί μπριι-

ύραοτος δημιουργός, ἀξιοθαίνμαστος ουν- στα στο θανατο, Ὀ «Ἀνθρωπος με το γαρύ-

ασμὸς ταλέντου 7.1 ἑργατικοτητας, Ἔγραψε για να τα fini/3.0171: πέρα με θαιῖριο ποί·

πολλὰ ποιήματα καὶ μετεᾳρασε ἐπίσης ξένους θαρθοιψ τα σι’*ιίἐᾳ α ιςαλλο» εἶναι ὁ τίτλος τοί· ποιήματος καί το
Ηυμίζιυ ἀκριβῶς γιατι ανασκοπιίγντας τις πει-
ποιητές. Πολλὰ ἀπ’ αὐτὰ γράιςτηκαν κάτω ἀπ’ γιατὶ θα ρθοιῑιέ κ( ἄλλα αὑιίγᾳ α. πολλὰ ρες μοι’ ἀπο τὴν ποίηοη τοῦ Ρίτοον. προαπα-

’ἰὴ μύτη τοῦ ᾳρουροῦ καὶ μὲ τὴ λόγχη πάντα σύιίἐᾳ α. Τὸ ξίραιιε Ηιῑνντας να ’βοω ὸνὸ λόγια, ἕνα σύμβολα ἴσως

0Τό πλευρό ya; — ᾗσι λεει 0' ἕνα ἀπὸ τὰ τελευ- για τον ἶοιο τὸν ποιητη. ἔται οπως τοκΙ vu!)-

Δ ταῖα ποιήματά του, αὐτὰ ποὺ μόλις τα ἑλά- Καὶ ὸεν εἶναι αὑτή μία τυχαία (μιγνή στήν

Βαμε. Κι ἒτσι εἶναι. Ὀχι για τὸ Ρίτσο μονσ. ποίηοή τοι». Προκειται για μιίι απὸ τις κεντρι- θοι·με ιιὲο” ἀπὸ τα ποιήματα τον. ἔρχομαι να

Ποτὲ ἄλλοτε ἡ λογοτεχνία μας δὲ γνώριοε τέ- κες ψυχικες τοι· διαθέσεις πίοι-ι απο τὴν ὁποία οταιιατήσιι) 0' αὑτὴ τὴν ῖὸια ἔκᾳ ραοη. Γιατι m

Tom ἑχθρότητα ἀπὸ τὸ. καθεστῶτα, τόσα κατα- πρέπει. (ςαίνεται. να ἱ·π(ῲχει σιειστή γνιὲιση τοῦ ὁ ἶὸιος βγαίνει γενναῖος καί ψυχωμενος μ’ ἕνα

ῑρεγμό, κακομεταχείριση σαν αὐτὸ. ποὺ δοκί- ἀνθρώπων καὶ τής ἱστορίας. Τέτοιες bums/cm; γαρίηαλὶο ατο χέρι ιιέσ“ ἀπὸ τον κοομο του.

μασαν οῖ ἀριστεροὶ λογοτέχνες στὴ χώρα μας ἔχουν ποτίοει τήν ποίησή του. αὺτες διαβα-

ῑὰ τελευταῖα τριάντα χρόνια καὶ δοκιμάζουν ζοι·με καί σε τοῦτα τα τελευτιιί α ποιήματα τοι· Μήτσος Ἀλεξανδρόπου λος

ἲώρα ἐπὶ τῆς δικτατορίας ὅλοι σχεδὸν οἱ λογο-

ἲέχνες. Μὰ παρόλα αὐτὰ, ἀκόμα καὶ για κεί-

νους ποὺ γνωρίζουν καλὰ τὴν παρα«,ἰιιγιγ.ό-

ῖηῑα τοῦ Ρίτσου, ὁ ἀριθμὸς τῶν βιβλίων του

μπορεῐ κάθε φορὰ να μὴν ἐκπλήττει. Πρό-

κειται για πλήμμυρα ποιημάτων καὶ θεμάτων,

χι ἐκεῖνο ποὺ Θέλω ἰὸιαίτερα να τονίοω εἶναι ἡ

ἱκανὸτητά του νὰ βαθαίνει α’ ἀπανιυτες ἀπο-

καλύψεις μέσα στα ’ίὸια πράγματα καὶ θέματα,

ἕνα σπάνιο χάρισμα ὁιείσὸυσης κι ἀποκαλυ-

ψης ὅπου ἡ λεπτομερεια μεταμορᾳὼνεται σὲ

οινιάλο πολυσήμαντο. Πράγα 1962

Ναζὶμ Χικμὲτ καὶ Γιάννης Ρίτσος

Εἶναι θαυμαστὴ ἡ [κανότητά τοι· να συλλα-

βαίνει τὰ πράγματα ὢριμα, σὲ βάθος. ἐνὼ τὴν

ἴδια στιγμὴ ἡ ἀναδρασή του εἶναι ἂμεση, οχε·

αὐτόματη σταὺς ἐρεθισμούς. Διαίσθηση κι

(ῑύθόρμητη ἀνταπόκριοη εἶναι ἕνα ὁιπλὸ κρο-

ῑΟβόλημα - ἂς τὸ πῶ trot — μέσα στὰ ποιήματά

"OU. Αὐτὸ τοῦ ἔχει ἐπιτρέψει νὰ ’ναι πανταχοῦ

παρὼν, μπροστὰ στὰ τρέχοντα, ὁίχως ν’ ἀπο-

μακρὺνεται κι ἀπὸ τὰ πιὸ μόνιμα, τὰ καταστα-

Υμὲνα στήν ἱστορία μας, γενικὰ στ’ ἀνθρώ-

πινα. Λὲω «τρέχοντα» ὁχι μόνο τὰ χτυπητὰ γε-

’ Méta, τὴ δολοφονία τοῦ Λαμπράκη λ.χ. καὶ

τοῦ mow παλληκαριοῦ στὸ πεζοὸρόμιο τὴν

ὥρα μιᾶς ὁιαδήλιωης, ἐννοῶ καὶ ἐκεῖνα τὰ μι-

— κυρίως αὐτὰ - ποὺ πλανωῠνται ἀόρατα

ἀ’Νόμα στὴν ὰτμόσφαιρα καὶ εἶναι τὰ ψυχία, oi

επαίοθητοι προπομποὶ τῶν γεγονότων ποὺ

ed ’ρθουν μετά. Αὺτὰ δὲν τὰ βλέπει ὁ καθὲνας,

ὁ ποιητὴς τὰ ψυχανεμίζεται. OI στίχοι του

ζ( ἦ ετὲς φορὲς μᾶς ἔχουν δώσει τὴν ὲντὺπωση

“ 011 βγαίνουν ἀπὸ τὸ χέρι τοῦ ποιητή σχεδὸν

“W ῑδια στιγμὴ μὲ κεῖνα τὰ μικρὰ καὶ τ’

, çata ποὺ ὕστερα θὰ γίνουν μεγαλύτερα,

Ψανερότερα. Πολλὲς φορὲς ὁ Ρίτσος ἔχει

οἳῥέψει τὴν προοοχή μας σὲ πράγματα ἀνύπο-

m γιὰ μᾶς καὶ μ’ αὐτὸ τὸ κύριο, κατὰ τὴ

γνώμη μου, γνώρισμὰ του εἶναι συνυφασμένα Ὀ ΝΑΖΙΜ XIKMET KI ὁ ΓΙΑΝΝΗΣ ΡΙΤΣΟΣ στὴν Πράγα τὸν Ἰού-

"Eù'œwà ἄλλα ζητήματα τῆς ποιητικῆς μορ- νιο τοὺ 1962, στα γραφεῖα τοὺ Τσέχικου Περιοδικοὺ «Κουλ-

ἒέΙς (κι ῐσως ὡς ἕνα σημεῖο καὶ τὰ δύσκολα, τὰ τούρα», ὅπου ἐδωσαν μαζι μιὰ συνέντευξη πάνω στα προβλή-

(Νόητα, ἀλλὰ καὶ τὰ πληθωρικὰ στὸ στίχο

ῘΟῩ), ὁσο καὶ ζητήματα τῆς οὐσίας. Ἠ ποίηση ματα τής ούγχρονης ποιήσης. Ἠ συνέντευξη αὐτὴ τοῦ Χικμὲτ

'“fu Ρίτσου μ’ αὐτὰ τὰ γνωρίσματά της ἒχει καὶ τοὺ Ρίτσου αναδημοσιεύτηκε στα ρωσικα στὸ χρονιάτικο

ει τὸ ἀρτιότερο καλλιτεχνικὸ ντοκουμὲντο σοβιετικὸ περιοδικὸ «Ἠ ἡμέρα τῆς ποίησης». (Ἐφημερὶς

M τὸ τι συνέβη σι-ὴν Ἑλλάδα καὶ (not);

η’νες τὶς τέσσερις τελευταῖες ὁεκαετίες. Νο- «Αὼγή», 9 Ἰουνίου 1963).

μίζω ὀὲν ἔχει γιὰ τὴν ὡρα ὁοθεῖ πιὸ περιεχτική

εἰκόνα αὐτῆς τῆς συνταραχτικής περιόδου ἀπὸ

κείνη ποὺ ὁίνει ἡ ποίησή του. Δὲ λείπουν ol

,Ι πόνοι, οὔτε 0l ἐλπίδες, of αἰσυοὸοξίες κι ἡ πι-

M. δραματικὴ γεύση. Ἀλλά, ὁπως σὲ κάθε

W δημιουργύ, τὸ δραματικὸ εἶναι πολυ-

διάῖξατο καὶ Θὰ ὑπογραμμίσω ὲδῶ τώρα τοῦτο

41