Page 14 - SPaceP สถานีบาลี
P. 14
SpaceP สถานีบาลี 13
เปจฺจ โส ลภเตติ โส ปุคฺคโล ปรโลเก วุตฺตปฺปการำ ติวิธมฺปิ สุขำ ลภตีติ
อตฺโถ. 11
บาทคาถาว่า บุคคลนั้นย่อมได้ความสุขในโลกหน้า (เปจฺจ โส ลภเต)
ความว่า บุคคลนั้น ย่อมได้ความสุขแม้ทั้ง ๓ ประการตามที่กล่าวมาในโลกหน้า
ท่านใช้ อิติ อตฺโถ อธิบายความหมายของบทตั้ง คือ เปจฺจ ว่า ปรโลเก
หมายถึงโลกหน้า, โส ว่า ปุคฺคโล หมายถึงบุคคล, สุขำ ว่า ติวิธมฺปิ หมายถึงสุข ๓ ประการ
[มนุษย์สุข สวรรค์สุข และนิพพานสุข] ลภเต ไขว่า ลภติ แสดงว่า แปลง เต วิภัตติ
ฝ่ายอัตตโนบทกล่าวอรรถกัตตา เพราะ เต วิภัตติลงได้ในอรรถ ๓ ประการ คือ อรรถ
กัตตา กรรมและภาวะ
ปเวทยนฺตีติ เอวำ สนฺโต พุทฺธาทโย สพฺภิ ปณฺฑิเตหิ สทฺธึ กเถนฺตีติ อตฺโถ. 12
คำาว่า ปเวทยนฺติ เป็นต้น ความว่า บัณฑิตมีพระพุทธเจ้าเป็นต้นย่อม
สนทนากับบัณฑิตทั้งหลายอย่างนี้
ท่านใช้ อิติ อตฺโถ อธิบายความหมายของบทตั้ง คือ สนฺโต ไขว่า พุทฺธาทโย
หมายถึง บัณฑิตมีพระพุทธเจ้าเป็นต้น, สพฺภิ ไขว่า ปณฺฑิเตหิ หมายถึงบัณฑิต, ปเวทยนฺติ
ไขว่า กเถนฺติ หมายถึง กิริยาการสนทนา
จาปาติขีณาวาติ จาปโต อติขีณา จาปา วินิมุตฺตาติ อตฺโถ. 13
คำาว่า จาปาติขีณาว ความว่า [เหมือนลูกศร] ตกจากแล่งศร คือ หลุดออก
ไปจากแล่งศร
ท่านใช้ อิติ อตฺโถ อธิบายความหมายของบทตั้ง คือ จาปาติขีณาว โดยไขว่า
จาปโต อติขีณา (ออกจากแล่งศร) แสดงวิเคราะห์เป็นปัญจมีตัปปุริสสมาสว่า จาปโต
อติขีณา จาปาติขีณา แล้วอธิบายความหมายว่า จาปา วินิมุตฺตาติ อตฺโถ หมายถึง [ลูก
ศร] ที่หลุดออกไปจากแล่งศร
11 ขุ.ธ.อ. (บาลี) ๑/๑๓๒/๓๙.
12 ขุ.ธ.อ. (บาลี) ๑/๑๕๑/๙๑.
13 ขุ.ธ.อ. (บาลี) ๑/๑๕๖/๙๙.
คัมภีรญาณ
