Page 19 - SPaceP สถานีบาลี
P. 19
18 SpaceP สถานีบาลี
ทุกข์เถิด โดยใช้ อิติ อธิปฺปาโย
โสตานำ สำวรำ พฺรูมีติ ตเมวาหำ สตึ โสตานำ สำวรำ พฺรูมีติ อธิปฺปาโย. 26
บาทคาถาว่า เรากล่าวสติว่าเป็นเครื่องป้องกันกระแส (โสตานำ สำวรำ พฺรูมิ)
อธิบายว่า เรากล่าวสตินั้นเท่านั้นว่าเป็นธรรมเครื่องป้องกันกระแส [ตัณหาเป็นต้น]
อิติ อธิปฺปาโย อธิบายความหมายของบทตั้งคือ โสตานำ สำวรำ พฺรูมิ
ว่า มีความหมายว่า เรากล่าวสตินั้นเท่านั้นว่าเป็นธรรมเครื่องป้องกันกระแสกิเลส
อยมฺปิ ธมฺโม สารณีโยติ อยำ เมตฺตากายกมฺมสงฺขาโต ธมฺโม สริตพฺโพ
สติชนโก โย นำ กโรติ ตำ ปุคฺคลำ เยสำ กโต โหติ เต ปสนฺนจิตฺตา “อโห สปฺปุริโสติ
อนุสฺสรนฺตีติ อธิปฺปาโย. 27
คำาว่า แม้ธรรมนี้เป็นธรรมที่ระลึกถึง(อยมฺปิ ธมฺโม สารณีโย) ความว่า
ธรรมนี้ คือ เมตตากายกรรม เป็นธรรมที่ระลึกถึง คือเป็นธรรมส่งผลให้ระลึกถึง
อธิบายว่า บุคคลใด กระทำาเมตตากายกรรมนั้น กระทำาแก่บุคคลเหล่าใด บุคคลเหล่า
นั้น มีจิตเลื่อมใส ระลึกถึงบุคคลนั้นว่า “น่าสรรเสริญ ท่านสัตบุรุษ”
เห็นได้ว่า ท่านอธิบายความหมายของบทตั้งคือ อยมฺปิ ธมฺโม สารณีโย (แม้
ธรรมนี้ก็เป็นธรรมที่ระลึกถึง) โดยใช้ อิติ อธิปฺปาโย ไขว่า อยำ...อนุสฺสรนฺตีติ อธิปฺปาโย
ธรรมเป็นที่ระลึกถึง หมายความว่า บุคคลผู้ได้รับเมตตากายกรรมเกิดความเลื่อมใส
ศรัทธา ระลึกถึงบุคคลผู้แผ่เมตตากายกรรมให้นั้นตลอดไปว่า “น่าสรรเสริญ ท่าน
สัตบุรุษ”
๖. อธิปฺปาโย สัมพันธ์
อธิปฺปาโย สัมพันธ์เข้ากับบุคคล ใน ๒ กรณี คือ
๑ เพราะเหตุพิเศษ
26 ขุ.จู.อ. (บาลี) ๑/๔/๓.
27 วิ.ม.อ. (บาลี) ๓/๒๗๔/๔๓๗.
คัมภีรญาณ
