Page 18 - SPaceP สถานีบาลี
P. 18
SpaceP สถานีบาลี 17
ตตฺถ นาโถติ ปติฏฺา.
23
ในคาถานั้น คำาว่า นาโถ ได้แก่ ที่พึ่ง
อิทำ วุตฺตำ โหติ ยสฺมา อตฺตนิ ิเตน อตฺตสมฺปนฺเนน กุสลำ กตฺวา สคฺคำ วา
ปาปุณิตุำ, มคฺคำ วา ภาเวตุำ ผลำ วา สจฺฉิกาตุำ สกฺกา ตสฺมา หิ อตฺตาว อตฺตโน ปติฏฺา
โหติ . 24
อธิบายใจความมีดังต่อไปนี้ว่า ตนสามารถกระทำากุศลไปสู่สวรรค์ เจริญ
มรรค หรือกระทำาให้แจ้งผล เพราะความถึงพร้อมกุศลในตน เพราะเหตุนั้น ตนเท่านั้น
เป็นที่พึ่งของตน
๕. อิติ อธิปฺปาโย
อธิบายความหมายของบทตั้ง
ในกรณีที่พระอรรถกถาจารย์และพระฎีกาจารย์ประสงค์จะอธิบายความ
หมายของบทตั้งที่ซ่อนเร้น เข้าใจยาก ให้กระจ่างชัด ท่านก็ใช้ อิติ อธิปฺปาโย เข้ามา
อธิบาย
๑. แปลว่า อธิบายว่า
๒. แปลว่า ความประสงค์ ... (ของพระอรรถกถาจารย์ หรือพระฎีกาจารย์
เป็นต้น)ว่า
ปชนฺติ ปชาตตฺตา ปชา ตำ ปชำ สตฺตนิกายำ สำสารทุกฺขโต โมเจหีติ
อธิปฺปาโย. 25
คำาว่า ปชำ ได้แก่ หมู่สัตว์เพราะเกิด (จากกรรมและกิเลส) ซึ่งหมู่สัตว์นั้น
อธิบายว่า โปรดช่วยหมู่สัตว์ให้หลุดพ้นจากสังสารทุกข์
พระอรรถกถาจารย์อธิบายความหมายของบทตั้ง คือ ปชำ โดยไขว่า สตฺต-
นิกายำ หมายถึงหมู่สัตว์พร้อมทั้งอธิบายความหมายว่า โปรดช่วยหมู่สัตว์ให้พ้นสังสาร-
23 ขุ.ธ.อ. (บาลี) ๒๕/๑๖๐/๑๑๒.
24 ขุ.ธ.อ. (บาลี) ๒/๑๖๐/๑๑๒.
25 ขุ.พุทฺธ.อ. (บาลี) ๑/๑/๑๙.
คัมภีรญาณ
