Page 274 - خدمات متقابل ایران و اسلام
P. 274
آﻧﺎن ﺷﺼﺖ درﻫﻢ ﺑﻴﺶ ﻧﺒﻮد ،و اﻳﻦ ﻣﺰد در ﻧﻈﺮ اﻳﺸﺎن ﻧﺎﭼﻴﺰ ﺑﻮد).(1
- 4اﺑﻦ ﺧﻠﺪون در ﻓﺼﻞ"اﻟﻌﻠﻮم اﻟﻌﻘﻠﻴﻪ و اﺻﻨﺎﻓﻬﺎ")از ﻣﻘﺪﻣﻪ ﺗﺎرﻳﺨﺶ( ﮔﻮﻳﺪ :وﻗﺘﻲ ﻛﺸﻮر اﻳﺮان ﻓﺘﺢ ﺷﺪ
ﻛﺘﺐ ﺑﺴﻴﺎري در آن ﺳﺮزﻣﻴﻦ ﺑﻪ دﺳﺖ ﺗﺎزﻳﺎن اﻓﺘﺎد ،ﺳﻌﺪ ﺑﻦ اﺑﻲ وﻗﺎص ﺑﻪ ﻋﻤﺮ ﺑﻦ اﻟﺨﻄﺎب در ﺧﺼﻮص
آن ﻛﺘﺐ ﻧﺎﻣﻪ ﻧﻮﺷﺖ و در ﺗﺮﺟﻤﻪ ﻛﺮدن آﻧﻬﺎ ﺑﺮاي ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن رﺧﺼﺖ ﺧﻮاﺳﺖ ،ﻋﻤﺮ ﺑﺪو ﻧﻮﺷﺖ ﻛﻪ آن
ﻛﺘﺎﺑﻬﺎ را در آب اﻓﻜﻨﺪ ﭼﻪ اﮔﺮ آﻧﭽﻪ در آﻧﻬﺎ اﺳﺖ راﻫﻨﻤﺎﺋﻲ اﺳﺖ ﺧﺪا ﻣﺎ را ﺑﻪ رﻫﻨﻤﺎﺗﺮ از آن ﻫﺪاﻳﺖ ﻛﺮده
اﺳﺖ ،و اﮔﺮ ﮔﻤﺮاﻫﻲ اﺳﺖ ﺧﺪا ﻣﺎ را از ﺷﺮ آن ﻣﺤﻔﻮظ داﺷﺘﻪ .ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ آن ﻛﺘﺎﺑﻬﺎ را در آب ﻳﺎ در آﺗﺶ
اﻓﻜﻨﺪﻧﺪ .و ﻋﻠﻮم اﻳﺮاﻧﻴﺎن ﻛﻪ در آن ﻛﺘﺐ ﻣﺪون ﺑﻮد از ﻣﻴﺎن رﻓﺖ و ﺑﻪ دﺳﺖ ﻣﺎ ﻧﺮﺳﻴﺪ) (2اﺑﻮاﻟﻔﺮج ﺑﻦ
اﻟﻌﺒﺮي در ﻣﺨﺘﺼﺮ اﻟﺪول و ﻋﺒﺪاﻟﻠﻄﻴﻒ ﺑﻐﺪادي در ﻛﺘﺎب اﻻﻓﺎده و اﻻﻋﺘﺒﺎر و ﻗﻔﻄﻲ در ﺗﺎرﻳﺦ اﻟﺤﻜﻤﺎء در
ﺷﺮح ﺣﺎل ﻳﺤﻴﻲ ﻧﺤﻮي و ﺣﺎج ﺧﻠﻴﻔﻪ در ﻛﺸﻒ اﻟﻈﻨﻮن و دﻛﺘﺮ ﺻﻔﺎ در ﺗﺎرﻳﺦ ﻋﻠﻮم ﻋﻘﻠﻲ از ﺳﻮﺧﺘﻦ ﻛﺘﺐ
اﺳﻜﻨﺪرﻳﻪ ﺗﻮﺳﻂ ﻋﺮب ﺳﺨﻦ راﻧﺪهاﻧﺪ"ﻳﻌﻨﻲ اﮔﺮ ﺛﺎﺑﺖ ﺷﻮد ﻛﻪ اﻋﺮاب ﻓﺎﺗﺢ ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﻪ اﺳﻜﻨﺪرﻳﻪ را
ﺳﻮﺧﺘﻪاﻧﺪ ،ﻗﺮﻳﻨﻪ اﺳﺖ ﻛﻪ در ﻫﺮ ﺟﺎ ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﻪاي ﻣﻲﻳﺎﻓﺘﻪاﻧﺪ ﻣﻴﺴﻮﺧﺘﻪاﻧﺪ .ﭘﺲ ﺑﻌﻴﺪ ﻧﻴﺴﺖ در اﻳﺮان ﻫﻢ
ﭼﻨﻴﻦ ﻛﺎري ﻛﺮده ﺑﺎﺷﻨﺪ( وﻟﻲ ﺷﺒﻠﻲ ﻧﻌﻤﺎن در رﺳﺎﻟﻪاي ﺑﻪ ﻋﻨﻮان"ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﻪ اﺳﻜﻨﺪرﻳﻪ"ﺗﺮﺟﻤﻪ ﻓﺨﺮ داﻋﻲ،
و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ آﻗﺎي)ﻣﺠﺘﺒﻲ( ﻣﻴﻨﻮي در ﻣﺠﻠﻪ ﺳﺨﻦ 74ﺻﻔﺤﻪ 584اﻳﻦ ﻗﻮل را)ﻛﺘﺎﺑﺴﻮزي اﺳﻜﻨﺪرﻳﻪ را( رد
ﻛﺮدهاﻧﺪ.
- 5اﺑﻮرﻳﺤﺎن ﺑﻴﺮوﻧﻲ در"اﻻﺛﺎر اﻟﺒﺎﻗﻴﻪ"درﺑﺎره ﺧﻮارزم ﻣﻲﻧﻮﻳﺴﺪ ﻛﻪ":ﭼﻮن ﻗﺘﻴﺒﻪ ﺑﻦ ﻣﺴﻠﻢ دوﺑﺎره ﺧﻮارزم
را ﭘﺲ از ﻣﺮﺗﺪ ﺷﺪن اﻫﺎﻟﻲ ﻓﺘﺢ ﻛﺮد ،اﺳﻜﺠﻤﻮك را ﺑﺮاﻳﺸﺎن واﻟﻲ ﮔﺮداﻧﻴﺪ .و ﻗﺘﻴﺒﻪ ﻫﺮ ﻛﺲ ﻛﻪ ﺧﻂ
ﺧﻮارزﻣﻲ ﻣﻲداﻧﺴﺖ و از اﺧﺒﺎر و اوﺿﺎع اﻳﺸﺎن آﮔﺎه ﺑﻮد و از ﻋﻠﻮم اﻳﺸﺎن ﻣﻄﻠﻊ ،ﺑﻪ ﻛﻠﻲ ﻓﺎﻧﻲ و ﻣﻌﺪوم اﻻﺛﺮ
ﻛﺮد و اﻳﺸﺎن را در اﻗﻄﺎر ارض ﻣﺘﻔﺮق ﺳﺎﺧﺖ و ﻟﺬا اﺧﺒﺎر و اوﺿﺎع اﻳﺸﺎن ﺑﻪ درﺟﻪاي ﻣﺨﻔﻲ و ﻣﺴﺘﻮر
ﻣﺎﻧﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻫﻴﭻ وﺟﻪ وﺳﻴﻠﻪاي ﺑﺮاي ﺷﻨﺎﺧﺘﻦ ﺣﻘﺎﻳﻖ اﻣﻮر در آن ﻛﺸﻮر ﺑﻌﺪ از ﻇﻬﻮر اﺳﻼم در
ﭘﺎورﻗﻲ:
) (1ﻧﻘﻞ از ﺗﺎرﻳﺦ ادﺑﻴﺎت دﻛﺘﺮ ﺻﻮرﺗﮕﺮ از اﻧﺘﺸﺎرات ﻣﻮﺳﺴﻪ وﻋﻆ و ﺧﻄﺎﺑﻪ ،ص.10
) (2ﻧﻘﻞ از ﭘﻮر داود رﻳﺸﺘﻬﺎ ،ج 2ﺻﻔﺤﻪ 20
ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺔ ﺳﺎﻳﺖ ﻧﺴﻴﻢ ﻣﻄ ﻬﺮ 273
www.nasimemotahar.com
ﻟﻄﻔﺎً ﻧﻮاﻗﺺ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ و ﺧﻄﺎﻫﺎي ﺗﺎﻳﭙﻲ را اﻃﻼع دﻫﻴﺪ.
