Page 279 - خدمات متقابل ایران و اسلام
P. 279
"ﻋﺒﺪاﻟﻤﻠﻚ ﺑﻦ ﻣﺮوان دﺳﺘﻮر داد ﻛﺘﺎﺑﻲ از ﭘﻬﻠﻮي ﺑﻪ ﻋﺮﺑﻲ ﺗﺮﺟﻤﻪ ﻛﺮدﻧﺪ").(1
اﻳﻨﻜﻪ ﺑﺎ ﺣﻤﻠﻪ ﻳﻚ ﻳﻮرﺷﮕﺮ ،آﺛﺎر ﻋﻠﻤﻲ زﺑﺎﻧﻲ ﺑﻜﻠﻲ از ﻣﻴﺎن ﺑﺮود و ﻣﺮدم ﻳﻜﺴﺮه ﺑﻪ ﺣﺎﻟﺖ"اﻣﻴﺖ"و
ﺑﻴﺴﻮادي و ﺑﻲ ﺧﺒﺮي از ﺗﺎرﻳﺦ ﮔﺬﺷﺘﻪﺷﺎن ﺑﺮ آﻳﻨﺪ وﻳﮋه زﺑﺎﻧﻬﺎي ﻣﺤﺪود ﻣﺤﻠﻲ اﺳﺖ ،ﺑﺪﻳﻬﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ
ﻫﺮﮔﺰ ﻳﻚ زﺑﺎن ﻣﺤﺪود ﻣﺤﻠﻲ ﻧﻤﻴﺘﻮاﻧﺪ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻳﻚ زﺑﺎن ﻋﻠﻤﻲ در آﻳﺪ و ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﻪاي ﺣﺎوي اﻧﻮاع
ﻛﺘﺐ ﭘﺰﺷﻜﻲ ،رﻳﺎﺿﻲ ،ﻃﺒﻴﻌﻲ ،ﻧﺠﻮﻣﻲ ،ادﺑﻲ ،ﻣﺬﻫﺒﻲ ﺑﺎ آن زﺑﺎن ﺗﺸﻜﻴﻞ ﺷﻮد.
اﮔﺮ زﺑﺎﻧﻲ ﺑﻪ آن ﺣﺪ از وﺳﻌﺖ ﺑﺮﺳﺪ ﻛﻪ ﺑﺘﻮاﻧﺪ ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﻪ از اﻧﻮاع ﻋﻠﻮم ﺗﺸﻜﻴﻞ دﻫﺪ ،ﺑﺎ ﻳﻚ ﻳﻮرش ﻣﺮدﻣﺶ
ﻳﻜﺒﺎره ﺗﺒﺪﻳﻞ ﺑﻪ ﻣﺮدﻣﻲ اﻣﻲ ﻧﻤﻴﮕﺮدﻧﺪ .ﺣﻤﻠﻪاي از ﺣﻤﻠﻪ ﻣﻐﻮل وﺣﺸﺘﻨﺎﻛﺘﺮ ﻧﺒﻮده اﺳﺖ ،ﻗﺘﻞ ﻋﺎم ﺑﻪ
ﻣﻌﻨﻲ ﺣﻘﻴﻘﻲ در ﺣﻤﻠﻪ ﻣﻐﻮل رخ ﻧﻤﻮد ،ﻛﺘﺎﺑﻬﺎ و ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﻪﻫﺎ ﻃﻌﻤﻪ آﺗﺶ ﮔﺮدﻳﺪ ،وﻟﻲ ﻫﺮﮔﺰ اﻳﻦ ﺣﻤﻠﻪ
وﺣﺸﺘﻨﺎك ﻧﺘﻮاﻧﺴﺖ آﺛﺎر ﻋﻠﻤﻲ ﺑﻪ زﺑﺎن ﻋﺮﺑﻲ و ﻓﺎرﺳﻲ را ﺑﻪ ﻛﻠﻲ از ﻣﻴﺎن ﺑﺒﺮد و راﺑﻄﻪ ﻧﺴﻞ ﺑﻌﺪ از ﻣﻐﻮل
را ﺑﺎ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﻗﺒﻞ از ﻣﻐﻮل ﻗﻄﻊ ﻧﻤﺎﻳﺪ زﻳﺮا آﺛﺎر ﻋﻠﻤﻲ ﺑﻪ زﺑﺎن ﻋﺮﺑﻲ و ﺣﺘﻲ ﺑﻪ زﺑﺎن ﻓﺎرﺳﻲ ﮔﺴﺘﺮده ﺗﺮ از
اﻳﻦ ﺑﻮد ﻛﻪ ﺑﺎ ﭼﻨﺪﻳﻦ ﻗﺘﻞ ﻋﺎم ﻣﻐﻮل از ﺑﻴﻦ ﺑﺮود ﭘﺲ ﻣﻌﻠﻮم اﺳﺖ ﻛﻪ آﻧﭽﻪ در ﺧﻮارزم از ﻣﻴﺎن رﻓﺘﻪ ﺟﺰ
ﻳﻚ ﺳﻠﺴﻠﻪ آﺛﺎر ادﺑﻲ و ﻣﺬﻫﺒﻲ زردﺷﺘﻲ ﻛﻪ از ﻣﺤﺘﻮاي اﻳﻦ ﻧﻮع ﻛﺘﺐ ﻣﺬﻫﺒﻲ آﮔﺎﻫﻲ دارﻳﻢ ﻧﺒﻮده اﺳﺖ ،و
اﺑﻮرﻳﺤﺎن ﻫﻢ ﺑﻴﺶ از اﻳﻦ ﻧﮕﻔﺘﻪ اﺳﺖ .دﻗﺖ در ﺳﺨﻦ اﺑﻮرﻳﺤﺎن ﻣﻴﺮﺳﺎﻧﺪ ﻛﻪ ﻧﻈﺮش ﺑﻪ ﻛﺘﺐ ﺗﺎرﻳﺨﻲ و
ﻣﺬﻫﺒﻲ اﺳﺖ.
اﻣﺎ داﺳﺘﺎن ﻛﺘﺎﺑﺴﻮزي ﻋﺒﺪاﷲ ﺑﻦ ﻃﺎﻫﺮ .اﻳﻦ داﺳﺘﺎن ﺷﻨﻴﺪﻧﻲ اﺳﺖ و ﻋﺠﻴﺐ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﺮﺣﻮم دﻛﺘﺮ ﻣﻌﻴﻦ
اﻳﻦ داﺳﺘﺎن را ﺑﻌﻨﻮان دﻟﻴﻞ ﻳﺎ ﻗﺮﻳﻨﻪاي ﺑﺮ ﻛﺘﺎﺑﺴﻮزي اﻳﺮان وﺳﻴﻠﻪ اﻋﺮاب ﻓﺎﺗﺢ اﻳﺮان آورده اﺳﺖ ﻋﺒﺪاﷲ
ﭘﺴﺮ ﻃﺎﻫﺮ ذواﻟﻴﻤﻴﻨﻴﻦ ﺳﺮدار ﻣﻌﺮوف اﻳﺮاﻧﻲ زﻣﺎن ﻣﺎﻣﻮن اﺳﺖ ﻛﻪ ﻓﺮﻣﺎﻧﺪﻫﻲ ﻟﺸﻜﺮ ﺧﺮاﺳﺎن را در ﺟﻨﮓ
ﻣﻴﺎن اﻣﻴﻦ و ﻣﺎﻣﻮن ﭘﺴﺮان ﻫﺎرون اﻟﺮﺷﻴﺪ ﺑﻪ ﺣﻤﺎﻳﺖ ﻣﺎﻣﻮن ﺑﺮ ﻋﻬﺪه داﺷﺖ و ﺑﺮ ﻋﻠﻲ ﺑﻦ ﻋﻴﺴﻲ
ﭘﺎورﻗﻲ:
) (1اﻳﺮان در زﻣﺎن ﺳﺎﺳﺎﻧﻴﺎن ﺻﻔﺤﻪ 86
ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺔ ﺳﺎﻳﺖ ﻧﺴﻴﻢ ﻣﻄﻬﺮ 278
www.nasimemotahar.com
ﻟﻄﻔ ًﺎ ﻧﻮاﻗﺺ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ و ﺧﻄﺎﻫﺎي ﺗﺎﻳﭙﻲ را اﻃﻼع دﻫﻴﺪ.
