Page 282 - خدمات متقابل ایران و اسلام
P. 282
ﺑﮕﻮﻳﻢ ﻫﺴﺘﻨﺪ و ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﻢ ﺑﮕﻮﻳﻢ ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ .ﺑﺴﻴﺎر ﭼﻴﺰﻫﺎ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﺎ را از ﻓﻬﻢ اﻳﻦ ﻣﻄﻠﺐ ﻣﺎﻧﻊ ﻣﻴﺸﻮد.
اوﻟﻴﻦ آﻧﻬﺎ ﺗﺎرﻳﻜﻲ ﺧﻮد ﻣﻮﺿﻮع اﺳﺖ ،و دﻳﮕﺮ اﻳﻨﻜﻪ ﻋﻤﺮ آدﻣﻲ ﻛﻮﺗﺎه اﺳﺖ").(1
ﺳﺎرﺗﻮن ﻣﻴﮕﻮﻳﺪ:
"ﻫﻤﻴﻦ ﻣﻄﻠﺐ ﺑﺎﻋﺚ ﺷﺪ ﻛﻪ ﻛﺘﺎﺑﻬﺎي او را در ﺳﺎل ﭼﻬﺎر ﺻﺪ و ﻳﺎزده ﭘﻴﺶ از ﻣﻴﻼد در وﺳﻂ ﻣﻴﺪان ﺷﻬﺮ
ﺳﻮزاﻧﺪﻧﺪ و اﻳﻦ ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺛﺒﺖ ﺷﺪه ﻛﺘﺎﺑﺴﻮزي در ﺗﺎرﻳﺦ اﺳﺖ").(2
و اﻣﺎ داﺳﺘﺎن ﻣﻤﻨﻮع ﺑﻮدن ﺗﺎﻟﻴﻒ و ﺗﺼﻨﻴﻒ در ﺟﻬﺎن اﺳﻼم ﻛﻪ در آﻏﺎز وﺳﻴﻠﻪ ﺧﻠﻴﻔﻪ دوم اﻋﻼم ﺷﺪ و ﺗﺎ
ﺻﺪ ﺳﺎل اداﻣﻪ ﻳﺎﻓﺖ .اﻳﻦ داﺳﺘﺎن ﻧﻴﺰ ﺷﻨﻴﺪﻧﻲ اﺳﺖ .ﻫﺮ ﭼﻨﺪ ﻣﺎ در ﺑﺨﺶ ﺳﻮم اﻳﻦ ﻛﺘﺎب ﻛﻪ ﺑﻪ ﺑﻴﺎن
ﺧﺪﻣﺎت اﻳﺮاﻧﻴﺎن ﺑﻪ اﺳﻼم ﻣﻴﭙﺮدازﻳﻢ در ﺑﺨﺶ ﺧﺪﻣﺎت ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ ﺗﺤﺖ ﻋﻨﻮان"ﺗﺪوﻳﻦ و ﺗﺎﻟﻴﻒ از ﻛﻲ ﺷﺮوع
ﺷﺪ؟"درﺑﺎره اﻳﻦ ﻣﻄﻠﺐ ﺗﻮﺿﻴﺢ ﺧﻮاﻫﻴﻢ داد .وﻟﻲ ﻧﺎﭼﺎرﻳﻢ در اﻳﻨﺠﺎ اﺷﺎره ﻛﻨﻴﻢ ﻛﻪ آﻧﭽﻪ ﺑﻪ ﺧﻠﻴﻔﻪ دوم
ﻣﻨﺴﻮب اﺳﺖ ،ﻣﺮﺑﻮط اﺳﺖ ﺑﻪ ﻛﺘﺎﺑﺖ اﺣﺎدﻳﺚ ﻧﺒﻮي.
از ﺻﺪر اﺳﻼم ﻣﻴﺎن ﻋﻤﺮ و ﺑﻌﻀﻲ ﺻﺤﺎﺑﻪ دﻳﮕﺮ از ﻳﻚ ﻃﺮف ،و ﻋﻠﻲ ﻋﻠﻴﻪ اﻟﺴﻼم و ﺑﻌﻀﻲ ﺻﺤﺎﺑﻪ دﻳﮕﺮ از
ﻃﺮف دﻳﮕﺮ در ﺗﺪوﻳﻦ و ﻛﺘﺎﺑﺖ اﺣﺎدﻳﺚ ﻧﺒﻮي اﺧﺘﻼف ﻧﻈﺮ وﺟﻮد داﺷﺖ.
ﮔﺮوه اول ﻛﻪ ﻋﻤﺮ در راس آﻧﻬﺎ ﺑﻮد اﺳﺘﻤﺎع و ﺿﺒﻂ و ﻧﻘﻞ اﺣﺎدﻳﺚ را ﺑﻼ ﻣﺎﻧﻊ ﻣﻴﺪاﻧﺴﺘﻨﺪ ،اﻣﺎ ﻛﺘﺎﺑﺖ و
ﺗﺪوﻳﻦ آﻧﻬﺎ را ﻣﻜﺮوه ﻣﻲﺷﻤﺮدﻧﺪ ﺑﻪ ﻋﺬر اﻳﻨﻜﻪ ﺑﺎ ﻗﺮآن ﻣﺸﺘﺒﻪ ﻧﺸﻮد و ﻳﺎ اﻫﺘﻤﺎم ﺑﻪ ﺣﺪﻳﺚ ﺟﺎي اﻫﺘﻤﺎم ﺑﻪ
ﻗﺮآن را ﻧﮕﻴﺮد وﻟﻲ ﮔﺮوه دوم ﻛﻪ ﻋﻠﻲ ﻋﻠﻴﻪ اﻟﺴﻼم در راس آﻧﻬﺎ ﺑﻮد از آﻏﺎز ﺑﻪ ﻛﺘﺎﺑﺖ و ﺗﺪوﻳﻦ اﺣﺎدﻳﺚ
ﻧﺒﻮي ﺗﺸﻮﻳﻖ و ﺗﺮﻏﻴﺐ ﻛﺮدﻧﺪ .ﻋﺎﻣﻪ ﺑﻪ ﭘﻴﺮوي از ﺧﻠﻴﻔﻪ دوم ﺗﺎ ﻳﻚ ﻗﺮن ﺑﻪ ﺗﺪوﻳﻦ ﺣﺪﻳﺚ ﻧﭙﺮداﺧﺖ ،اﻣﺎ
ﭘﺲ از ﻳﻚ ﻗﺮن ،ﻋﺎﻣﻪ ﻧﻴﺰ از ﻧﻈﺮ ﻋﻠﻲ ﻋﻠﻴﻪ اﻟﺴﻼم ﭘﻴﺮوي ﻛﺮد و ﻧﻈﺮ ﻋﻤﺮ ﻣﻨﺴﻮخ ﮔﺸﺖ .و ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ
ﺟﻬﺖ ﺷﻴﻌﻪ ﻳﻚ ﻗﺮن ﭘﻴﺶ از ﻋﺎﻣﻪ ﻣﻮﻓﻖ ﺑﻪ ﺟﻤﻊ و ﺗﺪوﻳﻦ ﺣﺪﻳﺚ ﺷﺪ.
ﭘﺲ ﻣﻄﻠﺐ اﻳﻦ ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ ﺗﺼﻨﻴﻒ و ﺗﺎﻟﻴﻒ در ﻣﻴﺎن ﻋﺮب ﻣﻄﻠﻘﺎ و درﺑﺎره ﻫﺮ ﻣﻮﺿﻮع ﻣﻤﻨﻮع ﺑﻮده اﺳﺖ ،و
ﻣﺮدﻣﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺧﻮدﺷﺎن اﺟﺎزه ﺗﺎﻟﻴﻒ و ﺗﺼﻨﻴﻒ ﻧﻤﻲدادﻧﺪ
ﭘﺎورﻗﻲ:
) (1ﺗﺎرﻳﺦ ﻋﻠﻢ ،ﺗﺮﺟﻤﻪ اﺣﻤﺪ آرام ﺻﻔﺤﻪ .271
) (2ﻫﻤﺎن.
ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺔ ﺳﺎﻳﺖ ﻧﺴﻴﻢ ﻣﻄﻬﺮ 281
www.nasimemotahar.com
ﻟﻄﻔ ًﺎ ﻧﻮاﻗﺺ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ و ﺧﻄﺎﻫﺎي ﺗﺎﻳﭙﻲ را اﻃﻼع دﻫﻴﺪ.
