Page 239 - รายงานการวิจัย การพัฒนารูปแบบดูแลสุขภาพผู้สูงอายุด้วยหลักพุทธธรรม วัดสุคนธาราม อำเภอบางซ้าย จังหวัดพระนครศรีอยุธยา.

225

19
และความพอดีระหวางศรัทธากับปญญา โดยมีสติเปนเครื่องควบคุม...”18 พละ 5 (power) แปลวา
ธรรมอันเปนกําลัง ที่เรียกวา พละ เพราะมีความหมายวาเปนพลัง ทําใหเกิดความมั่นคงครอบงําเสีย
ซึ่งความไรศรัทธา ความเกียจคราน ความประมาท ความฟุงซานและ ความหลง เปนเครื่องเกื้อหนุน
แกอริยมรรค เปนหลักปฏิบัติทางจิตใจใหถึงความหลุดพนโดยตรง ประกอบดวย

1) สัทธา (confidence) คือ ความเชื่อมั่นในสิ่งที่ดีงาม

2) วิริยะ (energy; effort) คือ ความเพียรพยายาม ไมทอถอย
3) สติ (mindfulness) คือ ความระลึกได ความไมเผลอ การคุมใจไวได
4) สมาธิ (concentration) คือ ความตั้งจิตมั่น การทําใจใหสงบแนวแน ไมฟุงซาน
การมีจิตกําหนดแนวแนอยูกับสิ่งใดสิ่งหนึ่งโดยเฉพาะ

5) ปญญา (wisdom; understanding) คือ ความรู ความเฉลียวฉลาด มี
20
ประสบการณ มีวิจารณญาณที่ดี มีความสามารถเขาใจสถานการณตางๆ และมีการตัดสินใจที่ดี19
2. ใชหลักอิทธิบาท 4

หลักธรรมอิทธิบาท 4 (Attempt) เปนหลักธรรมที่กอใหเกิดความพึงพอใจ และความ
พยายามที่จะกาวขามอุปสรรคตางๆ ประกอบดวย
1) ฉันทะ คือ ความพอใจ รักใคร เต็มใจ และฝกใฝในงานอยูเสมอ ทุมเทความสามารถ
และปรารถนาเพื่อที่จะทํางานนั้นใหดีที่สุด
2) วิริยะคือ ความเพียรพยายาม ความอุตสาหะและมานะบากบั่น ที่จะทํางานหรือทําสิ่ง

หนึ่งสิ่งใดใหดีที่สุด ไมทอถอยเมื่อเกิดอุปสรรค และความยากลําบากตางๆ ดวยการมองปญหาหรือ
อุปสรรคที่ขัดขวางตอการทําสิ่งนั้นเปนสิ่งที่ทาทาย และตองเอาชนะใหสําเร็จ
3) จิตตะ การเอาใจใส และใหใจจดจออยูกับอยูกับสิ่งที่ทํา มีสมาธิมั่นคงอยูกับงาน ไม

ปลอยปละละเลยในงานที่ทํา และทํางานดวยความตั้งใจที่จะใหงานนั้นสําเร็จ
4) วิมังสา คือ การสอบสวน ไตรตรอง พิจารณาตรวจสอบในสิ่งที่กําลังทํานั้นๆ รวมถึง
21
การรูจักคนควา ทดลอง คิดคน และรูจักคิดแกไขปรับปรุงงาน ใหกาวหนาอยูเสมอ20
3. ใชหลักธรรม ภาวนา 4

ภาวนา 4 เปนแนวพัฒนาใหผูสูงอายุนําไปฝกปฏิบัติ(Action) เพื่อใหเพื่อใหเกิดปฏิกิริยา
รางกายหลั่งสารเอ็นโดรฟน(สารแหงความสุข) กระตุนระบบภูมิคุมกันในรางกายใหทํางานดีขึ้น ชวย

ชะลอความเสื่อมของเซลล และมีสุขภาพดี/แข็งแรง/อายุยืน (Achievement ประกอบดวย

19
สมเด็จพระพุทธโฆษาจารย (ป.อ.ปยุตฺโต),ลักษณะแหงพระพุทธศาสนา,(ฉบับสองภาษา),
กรุงเทพมหานคร : โรงพิมพเจริญดีมั่งคงการพิมพ,2558,หนา 11-12.
20 สมเด็จพระพุทธโฆษาจารย (ป.อ. ปยุตฺโต), พจนานุกรมพุทธศาสตน ฉบับประมวลศัพท, พิมพครั้งที่
11, (กรุงเทพมหานคร : มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย, 2546), หนา 156 --187.
21
สุขภาพจิต/ศาสนา › อิทธิบาท 4 และแนวทางปฏิบัติ, [ออนไลน] เขาถึงเมื่อ 11 เมษายน 2561
เขาถึงไดจาก thaihealthlife.com ›