Page 81 - สารานุกรมพืช ในประเทศไทย (ฉบับย่อ) เฉลิมพระเกียรติสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ E-BOOK โดย พระครูโสภณวีรานุวัตร, ดร. วัดป่า สุพรรณบุรี.

สารานุกรมพืชในประเทศไทย
กูดต้นดอยอ่างขาง

ก้านใบยาว 30-40 ซม. มีหนามสั้น ๆ โคนมีเกล็ดรูปแถบ ยาวประมาณ 2 ซม.
ใบประกอบย่อยมี 15-25 คู่ กว้าง 15-25 ซม. ยาว 30-70 ซม. คู่ล่างยาวไม่เกิน
10 ซม. ใบย่อยมี 20-30 คู่ รูปขอบขนานหรือรูปใบหอก กว้าง 1.5-2 ซม. ยาว
7-10 ซม. ขอบจักเป็นพูลึกเกือบถึงเส้นกลางใบ รูปแถบ ยาวประมาณ 1 ซม. เบี้ยว
ขอบจักซี่ฟัน ไร้ก้าน เส้นกลางใบและเส้นกลางพูด้านบนมีขน ด้านล่างเกลี้ยง มี
เกล็ดสีน�้าตาล กลุ่มอับสปอร์กลม เรียงเป็นแถวสองข้างของเส้นกลางพู ขอบจัก
พบที่ไห่หนาน กัมพูชา คาบสมุทรมลายู สุมาตรา และบอร์เนียว ในไทยพบ
แทบทุกภาค ยกเว้นภาคตะวันออกเฉียงเหนือ ขึ้นตามป่าดิบแล้ง ป่าดิบชื้น และ
ป่าพรุ ความสูงถึงประมาณ 1000 เมตร
กุหลาบมลายู: มีเกล็ดสีน�้าตาลแดงหนาแน่นตามแผ่นใบด้านล่าง ก้านดอก และผล กลีบดอกรูปแตร ผลรูปทรงกระบอก
เรียวแคบ (ภาพ: แว้ง นราธิวาส - MP)
กูดต้นดอยอ่างขาง
กูดดอย Cyathea chinensis Copel.
Blechnum orientale L. ชื่อพ้อง Alsophila costularis Baker
วงศ์ Blechnaceae เฟินขึ้นบนดิน ล�าต้นตั้งตรง สูงได้ถึง 5 ม. ใบประกอบ 3 ชั้น แผ่นใบกว้างได้ถึง
เฟินขึ้นบนดิน เหง้าขนาดใหญ่ตั้งตรง เกล็ดสีน�้าตาล รูปแถบ ยาว 1.5-2 ซม. 1 ม. ยาวได้ถึง 2 ม. ก้านใบยาว 45-50 ซม. มีหนามเล็กน้อยหรือไม่มี โคนมีเกล็ด
ปลายแหลม ขอบจัก ใบประกอบเรียงเป็นกระจุก รูปไข่ รูปรี หรือรูปขอบขนาน รูปแถบ ยาวประมาณ 3.5 ซม. ใบประกอบย่อยมีประมาณ 15 คู่ ใบใหญ่สุดกว้าง
ยาว 25-150 ซม. ก้านใบยาว 12-80 ซม. โคนมีเกล็ด ใบย่อยจ�านวนมาก เรียงสลับ ประมาณ 13 ซม. ยาวประมาณ 50 ซม. ใบย่อยมีมากกว่า 30 คู่ รูปใบหอก กว้าง
รูปแถบ กว้าง 0.5-2.5 ซม. ยาวได้ถึง 35 ซม. ปลายยาวคล้ายหาง โคนมนหรือตัด 1-2 ซม. ยาว 6-10 ซม. ไร้ก้าน แฉกลึกประมาณสองในสามส่วน รูปเคียว ยาว
ขอบเรียบ ไร้ก้าน ใบย่อยช่วงโคนลดรูป เส้นแขนงใบแยกแขนงเป็นคู่ กลุ่มอับสปอร์ ประมาณ 7 มม. ขอบจักฟันเลื่อย เส้นกลางใบและเส้นกลางพูด้านล่างมีขนและ
เรียง 2 แถว ขนานกับเส้นกลางใบ เยื่อคลุมกลุ่มอับสปอร์รูปแถบ เกล็ดประปราย กลุ่มอับสปอร์เรียงเป็นแถวสองข้างของเส้นกลางพู
พบในเอเชียเขตร้อน ญี่ปุ่น ออสเตรเลีย และหมู่เกาะแปซิฟิก ในไทยพบทุกภาค พบที่อินเดีย บังกลาเทศ ภูฏาน จีนตอนใต้ พม่า ลาว และเวียดนาม ในไทย
ขึ้นตามที่ลาดชันและเปิดโล่ง ความสูงถึงประมาณ 1300 เมตร พบทางภาคเหนือ และภาคตะวันออกเฉียงเหนือที่เพชรบูรณ์ ขึ้นตามป่าดิบเขา
ความสูงถึงประมาณ 1200 เมตร
สกุล Blechnum L. มีมากกว่า 200 ชนิด พบทั่วไปในเขตร้อน โดยเฉพาะซีกโลกใต้
ในไทยมี 3 ชนิด และพบเป็นไม้ประดับหลายชนิด ชื่อสกุลมาจากภาษากรีก เอกสารอ้างอิง
Lindsay, S. and D.J. Middleton. (2012 onwards). Ferns of Thailand, Laos and
“blechnon” ที่ใช้เรียกพืชพวกเฟิน Cambodia. http://rbg-web2.rbge.org.uk/thaiferns/
Tagawa, M. and K. Iwatsuki. (1979). Cyatheaceae. In Flora of Thailand 3(1):
เอกสารอ้างอิง 101-107.
Lindsay, S. and D.J. Middleton. (2012 onwards). Ferns of Thailand, Laos and Xianchun, Z. and H. Nishida. (2013). Cyatheaceae (Alsophila). In Flora of China
Cambodia. http://rbg-web2.rbge.org.uk/thaiferns/ Vol. 2-3: 134-136.

กูดดอย: ใบย่อยจ�านวนมาก กลุ่มอับสปอร์เรียง 2 แถว ขนานกับเส้นกลางใบ (ภาพ: แก่งกระจาน เพชรบุรี - PK)
กูดต้น, สกุล
Cyathea Sm.
วงศ์ Cyatheaceae
กูดต้น: ใบประกอบ 2 ชั้น ใบย่อยจักเป็นพูลึกเกือบถึงเส้นกลางใบ ยอดมีเกล็ดสีน�้าตาลคล�้า กลุ่มอับสปอร์เรียงเป็น
เฟินขึ้นบนพื้นดินขนาดใหญ่ มีล�าต้น ใบประกอบ 1-3 ชั้น เวียนหนาแน่น แถวสองข้างของเส้นกลางพู (ภาพ: พรุโต๊ะแดง นราธิวาส - PC)
ช่วงยอด ใบไม่สร้างสปอร์และใบสร้างสปอร์คล้ายกัน ก้านใบสีน�้าตาลหรือด�า ส่วน
มากมีเกล็ดและขน เส้นใบแตกเป็นง่าม ส่วนมากไม่เรียงจรดกัน กลุ่มอับสปอร์ติด
บนเส้นใบด้านล่าง รูปกลม มีเยื่อคลุมรูปถ้วยบาง ๆ หรือไม่มี เซลล์ผนังหนา เบี้ยว
สปอร์รูปพีระมิด

สกุล Cyathea Sm. เป็นสกุลเฟินต้น มีกว่า 500 ชนิด พบทั่วไปในเขตร้อน ในไทย
มี 8 ชนิด ส่วนใหญ่พบทางภาคใต้ ชื่อสกุลมาจากภาษากรีก “kyatheion” ถ้วยเล็ก ๆ
ตามลักษณะของกลุ่มอับสปอร์
กูดต้น
Cyathea latebrosa (Wall. ex Hook.) Copel.
ชื่อพ้อง Alsophila latebrosa Wall. ex Hook.
เฟินขึ้นบนดิน ล�าต้นตั้งตรง สูง 2-6 ม. โคนต้นมีรากสานกันแน่น ยอดมีเกล็ด
สีน�้าตาลคล�้า ใบประกอบ 2 ชั้น แผ่นใบกว้าง 50-150 ซม. ยาว 100-250 ซม. กูดต้นดอยอ่างขาง: ใบประกอบ 3 ชั้น ใบประกอบย่อยและใบย่อยจ�านวนมาก (ภาพ: ภูหินร่องกล้า พิษณุโลก - TP)

61

59-02-089_001-112 Ency_new1-3_J-Coated.indd 61 3/1/16 5:13 PM