Page 112 - STK Mot so van de co ban ve che dinh cac giai doan co y thuc hien toi pham va dong pham trong LHS VN
P. 112
111
tội phạm của điều luật tại Phần các tội phạm đã xâm phạm đến các quan hệ xã
hội đƣợc luật hình sự bảo vệ. Tuy nhiên, việc chủ thể không thực hiện đƣợc tội
phạm đến cùng là do nguyên nhân khách quan. Nguyên nhân ngoài ý muốn có
thể là do bị ngƣời khác phát hiện và ngăn cản, bị ngƣời bị hại chống cự quyết
liệt, sai lầm do sử dụng công cụ, phƣơng tiện phạm tội... Phạm tội chƣa đạt là
giai đoạn thứ hai của quá trình thực hiện tội phạm do cố ý sau giai đoạn thứ
nhất - chuẩn bị phạm tội. Ngƣời phạm tội chƣa đạt phải chịu trách nhiệm hình
sự về tội phạm chƣa đạt. Căn cứ vào mức độ thực hiện ý định phạm tội, khoa
học luật hình sự chia phạm tội chƣa đạt thành hai loại chính sau: Phạm tội chƣa
đạt chƣa hoàn thành và phạm tội chƣa đạt đã hoàn thành.
Mặc dù vậy, trong Bộ luật hình sự hiện hành vẫn chƣa phân hoá mức độ
trách nhiệm hình sự giữa phạm tội chƣa đạt chƣa hoàn thành và phạm tội chƣa
đạt đã hoàn thành, trong khi phạm tội chƣa đạt đã hoàn thành nguy hiểm hơn
phạm tội chƣa đạt chƣa hoàn thành. Hơn nữa ngƣời phạm tội đã thực hiện hết
các hành vi khách quan nhƣng vì những lí do khách quan khác nhau nên chƣa
đạt đƣợc mục đích. Trong Bộ luật hình sự Việt Nam năm 2015 không có điều
luật riêng quy định về hình phạt cho từng trƣờng hợp phạm tội chƣa đạt. Hình
phạt đƣợc quyết định chung nhƣ đối với trƣờng hợp tội phạm đã hoàn thành.
Việc phân tách rõ hai trƣờng hợp này còn liên quan đến việc áp dụng
một trƣờng hợp đặc biệt trong các giai đoạn phạm tội - tự ý nửa chừng chấm
dứt việc phạm tội. Nhƣ vậy, ngƣời phạm tội chƣa đạt phải chịu trách nhiệm
hình sự về tội phạm chƣa đạt. Căn cứ xác định trách nhiệm hình sự của ngƣời
phạm tội chƣa đạt đƣợc quy định tại các điều 15, 57, 102 và một số điều luật có
liên quan trọng Bộ luật hình sự năm 2015.
Về nguyên tắc, hình phạt áp dụng cho từng trƣờng hợp phạm tội chƣa
đạt là hình phạt đƣợc quy định trong chế tài điều luật về tội phạm hoàn thành .
Tuy nhiên không có nghĩa là áp dụng cùng một mức hình phạt đối với tội phạm
chƣa đạt và tội phạm hoàn thành do thiệt hại gây ra cho xã hội trong trƣờng
hợp phạm tội chƣa đạt rõ ràng có mức độ thấp hơn thiệt hại gây ra trong trƣờng
hợp tội phạm hoàn thành. Việc quyết định mức hình phạt nào là do Toà án thực
hiện trên cơ sở căn cứ vào những quy định của Bộ luật hình sự và từng trƣờng
hợp phạm tội cụ thể. Khoản 1, khoản 3 Điều 57 Bộ luật hình sự năm 2015 quy
định:“Đối với hành vi chuẩn bị phạm tội và hành vi phạm tội chưa đạt, hình
phạt được quyết định theo các điều của Bộ luật này về các tội phạm tương ứng
tùy theo tính chất, mức độ nguy hiểm cho xã hội của hành vi, mức độ thực hiện
ý định phạm tội và những tình tiết khác khiến cho tội phạm không thực hiện