Page 130 - Olasılıksız

doğal tandansını gösterir.

"Laplace'ın yaptığı da üç aşağı beş yukarı aynı şeydi; ama o yazı tura sayısını değil de astronomi
ile ilgili binlerce ölçümü ele aldı ve gezegenlerin yörüngelerini belirlemek için denklemler oluşturdu."
"Şimdi anladım," dedi Steve, "ama hâlâ bunun neden önemli olduğunu anlayamadım."
"Bunun önemli olmasının nedeni, olasılık teorisinin nasıl işlediğini göstermesi. Laplace gerçeği
tahmin etmenin en iyi yolunun doğru cevabı hesaplamak değil de, en az yanlış olan cevabı
hesaplamak olduğunu kanıtladı. Para örneğinde dört defada iki defa yazı denk getirme olasılığı
%37.5; ama diğer olasılıklar daha da düşük. Bu yüzden, iki yazı geleceği tahmini en az yanlış olan, o
yüzden de en doğru olan oluyor."
"Bu yüzden diğerleri gezegenlerin yörüngelerini hesaplayamazken Laplace hesaplayabildi.
Denklemler sayesinde tüm astronomların verilerindeki farkları kapadı ve en az yanlış olabilecek
yörüngeleri saptadı."
"Böylece de en doğruyu buldu," dedi Steve.
"Aynen öyle," dedi Caine Steve'in anladığını görünce sevinerek. "Önemli olan şudur:
Söyleyeceklerim diğer olasılık metodolojisi için de geçerlidir, hiçbir şeyden tamamen emin olamazsın;
o zaman tahmin yürütmek için kullanılan denklemler hataları en aza indirgemek içindir, hata payını
ortadan kaldırmak için değil."
"Neden hataları ortadan kaldırmak istemeyelim ki?" diye sordu siyah saçlı Colleen adlı öğrenci.
"İstersin. Ama hataları tamamen ortadan kaldırmak mümkün değildir; çünkü hatasız bir tahmin
denklemini oluşturmak için gerekli olan tüm bilgileri asla edinmezsin."
"Neden olmasın?"
"Seçimlerden önce gazetelerde okuduğunuz kamuoyu yoklamalarını hatırlayın; hiçbir zaman
kesin değildir bu sonuçlar. Çünkü her seçmene ulaşmak mümkün değildir. Ancak belirli bir
sosyoekonomik kesiminden gelen insanlardan örneklem gruplar oluşturarak, bu tahminleri yürütenler,
belli olasılıklar dahilinde, hangi adayın kazanacağını ortaya koyacak denklemler oluşturabilmektedirler.
Bu yüzden de bu yoklamalar hep yüzde bir iki oranında şaşar. Çünkü bunlar olasılıklarla
hesaplanmıştır, kesin verilerle değil."
"Olasılık teorisi, bilim adamlarının bir cevaptan emin olmasalar da doğru olduğunu
söyleyebilmelerini sağlar. Çünkü olasılık teorisine göre yanılma payı çok ama çok az olduğu zaman
gerçeği buldunuz demektir,"
Caine bir an için sustu ve her şeyi anlamaları için bekledi. Sonra sözlerine devam etti.
"Bu da bizi Laplace'ın en tartışmalı teorisine getirir. Buna sıklıkla 'Şeytan' adı da verilir. İlk

Saklı Kütüphane 130 www.e-kitap.us