Page 75 - Asia Tenggara dalam Kurun Niaga 1450-1680 Jilid I - Tanah di Bawah Angin - Anthony Reid
P. 75

K E S E J A H T E R A A N   FISIK



                  jenis s e r a n g g a   s e r t a   c a c i n g ."   N a g a r a - k ert a gam  a   (1365:  106) m e n c a t a t   j e n i s - j e n i s

                  daging y a n g   dihidangkan  d i   istana M      a j a p a h i t   s e p e r t i   "daging d o m b a ,   k e r b a u ,

                  a y a m ,   b a b i   l i a r ,   lebah, ikan, clan bebek,  " t a p i   m e n a m b a h k a n   s e d e r e t a n   d a g i n g

                  l a g i   y a n g   tidak  d ir u d a n g k a n   kepada  o r a n g -o r a n g   y a n g   taat k a r e n a   p a n t a n g a n

                  Hindu,  m e s k i p u n   b a n y a k   d i g e m a r i   o l e h   r a k y a t   biasa:  " K o d o k ,  c a c i n g ,  p e n y u ,

                  tikus, anjing; alangkah b a n y a k n y a   o r a n g   y a n g   m e n g g e m a r i   (  daging-daging) ini!

                  M e r e k a   dibanjiri  d a g i n g -d a g i n g   ini,  s e h i n g g a   m e r e k a   tampak  sangat  s e n a n g ."
                  A g a m a   Hindu,  t a m p a k n y a ,  n y a r is   t i d a k   b e r p e r a n   dalam  m e n g e k a n g   s u m b e r ­

                  s u m b e r   p r o t e i n .


                           I s l a m   lebih  e g a l i t e r   cl a n   k a r e n a   itu  lebih  e f e k t i f   dalam  m e l a k s a n a k a n

                  l a r a n g a n - l a r a n g a n n y a .  T e r l e p a s   dari popularitas d a g i n g   babi, s e m a n g a t   p a n t a n g
                  b a g i   o r a n g  I s l a m   dalam m e n g h i n d a r i n y a ,   t a m p a k n y a   c u k u p   m e y a k i n k a n  b a n y a k

                  o r a n g   y a n g   b u k a n   I s l a m   b a h w a   daging babi p a s t i l a h   m e n g a n d u n g   s e s u a t u   y a n g

                  buruk.  P a n t a n g   m a k a n   daging  babi  m e r u p a k a n   i s y a r a t   p e r t a m a   y a n g   p a l i n g

                  m e n c o l o k   t e n ta n g   k e t a a t a n   pada  I s l a m .  K e t i k a   p e n g i k u t   M  a g e l l a n   b e r k u n j u n g

                  k e   T i d o r e ,  y a n g   dalam h a l - h a l   lain  tidak b e g i t u   taat s e t e l a h   lima  p u l u h   tahun

                  memeluk  a g a m a   Islam,  raja  "meminta  k a m i ,   demi  m e n u n j u k k a n   cinta  k a m i

                  k e p a d a n y a ,   u n t u k   membunuh  semua babi y a n g   kami b a w a   dalam k a p a l ,  dan
                  s e b a g a i   g a n t i n y a   ia  a k a n   m e m b e r i   k a m i   kambing  s e r t a   a y a m   dalam  jumlah

                  y a n g   sama. K a m i   m e m b u n u h   babi-babi  itu  d e m i   m e n y e n a n g k a n   h a t i n y a ,   dan

                  m e n g g a n t u n g n y a   di b a w a h   dek. Kalau o r a n g -o r a n g   itu k e b e t u l a n   m e l i h a t   babi

                  m e r e k a   menutup m u k a   agar t i d a k   m e l i h a t n y a   atau mencium baunya" ( P iga f e t t a

                  1524:  208-209).  Di  abad  ke-16,  o r a n g   M      a k a s a r   d i   S u l a w e s i   t e r k e n a l   m e n o l a k

                  Islam k a r e n a   b a b i   m e r u p a k a n   sumber daging m e r e k a  (Dias 1559: 306). Menurut

                  k r o n i k   s e t e m p a t   dari  B u l o - b u l o   di  daerah  Sindjai,  k e t ika  d i s t r i k   ini  diajak
                  m e n e r i m a   I s l a m   di  abad  k e - 1 7   oleh  raja  M  a k a s a r   dengan  ancaman  p e r a n g

                  jika m e n o l a k ,   s e o r a n g   p e n g u a s a   t e r k e m u k a   b e r k a t a   d e n g a n   m e n a n ta n g   b a h w a

                  ia t.idak  a k a n   m e m e l u k   Islam  meskipun  sungai  p e n u h   d e n g a n   d a r a h ,   s e l a m a

                  m a s i h   ada  babi  y a n g   bisa  d i m a k a n   di  h u t a n   B u l o -b u l o .   A n e h n y a ,   menurut

                  c e r it a   i n i ,  semua babi di h u t a n   l e n y a p   malam i t u   j u g a ,  s e h i n gg  a   sang p e n g u a s a

                  b e s e r t a   s e m u a   p e n g i k u t n y a   harus masuk I s l a m   ( M  a t t h e s   1864: 257-258).

                           Di b e b e r a p a   t e m p a t   anjing j u g a   dimakan. Sangat berbeda d e n g a n   k u c.i n g,

                  y a n g   t i d a k   p e r n a h   d i m a k a n   clan  y a n g   s e r i n g   dipandang  s e t e n g a h   s u c i   k a r e n a

                  melindungi  padi  dari  h e w a n - h e w a n   p e n g e r a t ,  anjing  m e r u p a k a n   " h e w a n   tak

                  bertuan"  di  d e s a - d e s a   As  ia   T e n g g a r a   ( C r a w f u r d   1856:  382),  tidak  m e r u p a k a n

                  sahabat  k h u s u s   m a n u s i a .  I s l a m   memandang  a n j i n g   s e b a g a i   h e w a n   k o t o r ,


                                                                    41
   70   71   72   73   74   75   76   77   78   79   80