Page 66 - STAV broj 380

KULTURA

Iz bogatstva kulturnog naslijeđa Bosne i Hercegovine

UMJETNOST ĆILIMARSTVA,

TERZIJSKI ZANAT I FENOMEN

BANJALUČKE SERDŽADE

Naziv ćilim (kilim) na prostor Bosne donijele su Osmanlije i on je prvobitno označavao klječani
(glatki) ćilim s dva lica, ali se vremenom pod tim pojmom počeo podrazumijevati i uzlani (čvorani)
tepih s jednim licem koji je originalno dolazio iz Perzije. Generalno, treba praviti razliku između
ćilima i tepiha, iako su oni danas postali sinonimi (na Balkanu preovladava termin ćilim, čak i
kada su u pitanju tepisi). Međutim, izraz tepih relativno je nov u bosanskom jeziku, pa se u ranijim
periodima za čvorane produkte upotrebljavao naziv halija.

Piše: Kenan ŠURKOVIĆ

ontakt Bošnjaka s Osmanlijama
i generalno orijentalnim svije-
tom desio se barem stotinu go-
K dina prije zvaničnog osvajanja
Bosne (1463) i bio je prožet povremenim
ratnim sukobima i savezima, ali i učesta-
lom trgovačkom razmjenom. Tu se prije
svega misli na trgovinu luksuznom robom
s Istoka. Evropa je u srednjem vijeku bila
opčinjena tkaninama koje su dolazile iz
islamskog svijeta. Naročito su perzijski i
anadolski tepisi bili na cijeni. Oni su se
u srednjovjekovnu Bosnu uvozili uglav-
nom preko luka na Jadranu. U testamentu
bosanskog plemića Pribislava pominje se
šest orijentalnih ćilima koje je ovaj ponio
u Italiju prilikom bijega od Osmanlija.
Međutim, malo se toga zna o proizvod-
nji tkanine i ćilima u srednjovjekovnoj
Bosni. Najpoznatije su bile “karpete”,
prostirke za namještaj, dok su naširoko
bile rasprostranjene ponjave jednostav-
nog dizajna. Generalno gledajući, ćilimi
u srednjem vijeku u Evropi, pa tako i u
Bosni, nisu imali isto značenje i primje-
nu kao na Istoku, s obzirom na drugačiju
kulturu življenja.
Naziv ćilim (kilim) na prostor Bosne
donijele su Osmanlije i on je prvobitno
označavao klječani (glatki) ćilim s dva
lica, ali se vremenom pod tim pojmom
počeo podrazumijevati i uzlani (čvorani)
tepih s jednim licem koji je originalno
dolazio iz Perzije. Generalno, treba pra-
viti razliku između ćilima i tepiha, iako
su oni danas postali sinonimi (na Balkanu

Ćilim “Sarajevske ćilimare”,
66 17/6/2022 STAV početak 20. vijeka