Page 124 - Geologiya va mineralogiya elektron o‘quv qo‘llanma. Sodiqova G., Usmonova M.

Ularning tarkibiga Si, Al, Fe, Mg, K, Mp, O, ON kimyoviy elementlar kiradi.

Loy minerallari uziga xos strukturaga ega bo‘lib, asosan kdtlamli silikatlardan

iboratdir, ya’ni kremniy kislorodli tetraedr va kislorod-gidroksil-aluminiyli

oktaedrdan tashkil topgandir. Ikkilamchi minerallar yerning ustki qismida tog‘

jinslarining yemirilishi va tuproq tarkibida birlamchi minerallarni iqlim va bioximik

jarayonlar ta’siri natijasida hosil bo‘adi. Shuningdek, loy minerallari yerning chukur

qismida mida yuqori harorat, bosim hamda gidrotermal sharoitda ham hosil bo‘lishi
mumkin. Ikkilamchi minerallarning tuzilishi elektronografik va rentgenografik

usullari bilan anikdangan, ularning tarkibi Si, A1, O, ON, Fe, Mg, K, Mp dan tashkil
topgandir. Minerallar kdtlami silikatlar shaklida tuzilgan bo‘lib, qobig‘lar kremniy-

kislorodli tetraedr va kislorod gidrooksil-aluminiydan tashkil topgan oktaedrdan
iboratdir.

1- rasm. Kremnekislorodli tetraedrning tuzilishi (a) va

ularni geksagonal shaklda (b) joylanishi.

Tetraedrlar markazida kislorod atomlari o‘rtasida kremniy joylashgan buladi

(1-rasm), bir nechta tetraedrlar o‘zaro birikib, tekis tur qobig‘ini tashkil qiladi.

Oktaedrlarda esa kislorod yoki gidrooksil atomlari aluminiy, magniy, temir va

boshka kationlar bilan o‘ralgan buladi. Oktaedrlar gibbsitga A1(ON) 3 yoki brusitga

o‘xshash Mg(OH) 2 birikmalarni tashkil etadi.

2- rasm. Oktaedr (o) va ulardan iborat bo‘lgan shaklning (b)