Page 130 - Geologiya va mineralogiya elektron o‘quv qo‘llanma. Sodiqova G., Usmonova M.
P. 130

tekisligidan qaytarish qobiliyatiga, shakliga va boshqa belgilariga eʼtibor beriladi.

                  Minerallarni  aniqlashdagi  asosiy  ko‘rsatkichlar  N.V.Milner  (1968)  va

                  V.V.Tatarskiy (1965) yozgan qo‘llanmada berilgan.

                         Polyarizatsion mik roskop yordami bilan minerallar tayyorlangan shliflarda

                  yoki  maydalangan  tuproq  namunalarini  immersion  eritmalar  yordami  bilan

                  aniqlanadi,  bunda  mineral  bilan  eritmaning  yorug‘likni  sindirish  qobiliyati


                  solishtiriladi. Yana ikkinchi usul asosan, minerallarni qaytgan nurlarda o‘rganishdir.
                  Polyarizatsion  mikroskopda  qo‘shimcha  opak  illyuminatordan  foydalaniladi.  Bu


                  asbob  yordami  bilan  yorug‘lik  nuri  obyektiv  va  silliqlangan  shlif  yuzasiga
                  yuboriladi,  sungra  nur  obyektdan  qaytib,  obyektiv  orqali  okulyarga  tushadi.


                  Mikroskop  yordamida  qaytgan  nurda  mineralning  rangi  o‘rganiladi.  Sungra  esa
                  nurning mineral yuzasidan sinib qaytish xossalari o‘rganiladi. Shuni taʼkidlab o‘tish


                  lozimki, yuqorida ko‘rsatib o‘tilgan fizik asbob-uskunalardan tashqari, tuproq, va

                  tog‘ jinsi yirik zarrachalari sharoitidagi minerallar spektrofotometrik, skaner tipidagi

                  mikroskoplar va umumiy kimyoviy usullar yordamida xam aniqlanadi.














                             Min-10 va Polam S.Sh mikroskopi. Minerallarni aniqlash uchun

                                                    elektron mikroskop.



                              Loy va kolloid zarrachalar tarkibidagi minerallarni elektron

                                          mikroskop yordami bilan aniqlash


                         Tuproq tarkibidagi minerallarning shaklini, tuzilishini, xajmini  o‘rganishda
                  elektron mikroskoplar katta rol o‘ynaydi. Elektron mikroskoplarning ishlash prinsipi


                  manbadan  chiqayotgan  elektronlarning  tekshirilayotgan  materialdan  o‘tish
                  qobiliyatiga      bogliqdir.      Elektron       mikroskoplarni        mukammallashtirish
   125   126   127   128   129   130   131   132   133   134   135