Page 57 - Geologiya va mineralogiya elektron o‘quv qo‘llanma. Sodiqova G., Usmonova M.

[001] bo‘yicha aniq ko‘rinadi. Solishtirma og‘irligi o‘zgaruvchan 17,8-22,5. Uning

magmatik xususiyati tekshirilmagan.

Sisertskit - (Os, Ir)

Sisertskit nevyanskitdan faqat rangining to‘qligi bilan farq qiladi. Kimyoviy

yo‘l bilan tekshirmasdan turib ulardagi aniq farqni bilish mumkin emas. U dahandam

alangasida erimaydi. Kuchli oksidlantiruvchi alangada undan o‘tkir yoqimsiz hid -

osmiyli angidrid OsO, bug‘lari ajralib chiqadi. Sisertskitni selitra bilan

qotishtirilganda yashil massa hosil bo‘ladi. Bu qotishmani qaynatganda iridiyning

qora kukuni ajraladi. U kislotalarga nisbatan o‘ta turg‘undir. Nevyanskit bilan birga

sochilma va tub platina konlarida topiladi.

Oltingugurt guruxi minerallari

Oltingugurt - S. Ko‘pincha toza holda bo‘ladi, ammo ba’zan gil yoki organik

moddalar, neft tomchilari, gaz va boshqalar bilan mexanik aralashma holda bo‘ladi.

Rombik singoniyali, ayrimda rombodipiramidal shakllarda uchraydi. Oltingugurt

yaxlit, tuproqsimon massalar holda topiladi. Buyraksimon, oqiq tomma shakllarda

bo‘ladi. Rangi — to‘q sariq, limon sariq, asal sariq, sariq, kulrang sariq, ko‘ng‘ir va

qora. Kristallari olmosdek, ba’zan yoglangandek yaltiraydi. Toza kristali nurni

yaxshi o‘tkazadi. Oltingugurtning qattiqligi —1-2; ancha mo‘rt, ulanish tekisligi

mukammal, solishtirma og‘irligi 2,05-2,08. U elektr va issiqlikni yomon o‘tkazadi

(yaxshi izolyator).

Oltingugurt turli yo‘llar bilan yuzaga keladi: 1) vulkan harakatida zulkan mo‘rilari

jins yoriqlarida yopishib qotadi. 2) sulfidlarning, ayniqsa, piritning parchalanishidan

paydo bo‘ladi; 3) cho‘kindi gips satlamlarining parchalanishidan ham hosil bo‘ladi.