Page 60 - Geologiya va mineralogiya elektron o‘quv qo‘llanma. Sodiqova G., Usmonova M.
P. 60
suv, bitumlar va gazlar (2% gacha) dan iborat bo‘lgan anchagina (10-20%)
aralashmalar ishtirok etadi.
Singoniyasi - geksagonaldir. Grafitning to‘g‘ri tuzilgan kristallari kamdan-
kam uchraydi. Ular ba’zan (0001) yonlari uch burchakli chiziqchalar bilan
qoplangan olti burchakli plastinkachalar, tabletkachalar shaklida bo‘ladi.
Agregatlari ko‘pincha mayda tangachalardan iborat. Nayzasimon yoki tola tola
bo‘lib tuzilgan massalari kam tarqalgan.
Grafit- S.
Grafitning rangi temirdek qora, po‘lat kabi kul rang bo‘ladi. Uning chizig‘i
yaltiroq qoradir. Metalsimon kuchli yaltiraydi. Grafitning yashirin kristallangan
agregatlari xira. U optik manfiy. Uning sinish ko‘rsatkichi Nm=1,93-2,07. Juda
yupqa bargchalari qisman kul rang nur o‘tkazadi.
Qattiqligi - 1. Grafitning yupqa barglari egiluvchandir. U kulga yog‘likdek
unnaydi. Grafit ko‘lni va qozonni kopaytiradi. Uning ulanits tekisligi (0001)
bo‘yicha mukammal. Grafit solishtirma og‘irligi 2,09-2 (dispers darajasi va
orasidagi mayda kovaklarning ko‘p-ozligiga Kara o‘zgaradi), shuningdek 1,84-1,98.
Grafit elektr o‘tkazgich bo‘lib, bu anrim barglardagi atomlarining juda zich
joylashishiga bog‘liqdir.
Grafit rangi, kichik kattaligi va ko‘lga yog‘langanidek unnashiga karab oson
bilinadi. U o‘ziga o‘xshash molibdenit (MoS 2) dan ancha to‘q temirdek kora rangi,
kuchsizroq yaltirashi, kichik solishtirma og‘irligi (bromoform yuziga chiqadi) va
yaxshi elektr o‘tkazishi (molibdenit elektrni yomon o‘tkazadi) bilan farq qiladi. Agar
rux tayoqchani SuSO 4 tomchisi orasidan o‘tkazib grafitga tekkazilsa, grafitning usti
darrov yupqa mis bilan qoplanadi. Dahandam alangasida erimaydi. Kislorod
okimida qizdirilsa, olmosga qaraganda qiyinroq yonadi. Faqat volt yoki alangasida