Page 192 - BUT THUAT NGUYEN DU TRNG DOAN TRUONG TAN THANH

mặc dầu đã được một bài học đích-đáng về tội ăn cướp chồng
người? Thì ra tôi đã nuôi ong tay áo! Vậy mà nào tôi có nói chi?
Ai đã trốn khỏi nhà tôi, còn đem theo chuông vàng khánh bạc,
khuân đồ vác của mà trèo tường biệt-tích tăm hơi? Thì ra
tôi đã giữ kẻ trộm trong nhà! Thế ra tình tôi nặng, nghĩa tôi sâu,
nhưng người ta cũng dứt cả tình, quên cả nghĩa! Nào tôi có đuổi
theo truy-tầm? Cũng chẳng hé môi hở răng lấy một lời trách móc.
Thế ra nàng chẳng biết điều tí nào! Tưởng cái lối công-kích này,
nó còn xiên-xỏ bóng gió đến đâu, nó vẫn không "thẳng ruột ngựa"
như lối "móc máy" của Thuý-Kiều. Quả là sâu-sắc!

Nhưng chưa đủ. Xét cái cách nhận tội ghen tuông, để lái
sang khinh-tội, nếu nghĩ cho thật lung, mới thấy là Hoạn-
Thư xuống tay một đòn tấn-công ác-liệt:

"Rằng: tôi chút phận đàn bà,

Ghen tuông thì cũng người ta thường tình"

mà đã hẳn "chồng chung" thì " chưa dễ ai chiều cho ai?".

Phải đấy! "Người ta thường tình"! Ai mà chẳng ghen? "Ớt nào
là ớt chẳng cay, gái nào là gái chẳng hay ghen chồng?" Tôi ghen
như vậy còn là nhân-nghĩa, chứ như thói thường, người ta còn
ghen ác độc hơn cơ đấy: "Gặp anh, em cũng muốn chào, sợ rằng
chị cả giắt dao trong người". Nàng không biết lời miệng
thế thường nói đó sao? Ở vào địa-vị tôi, hỏi nàng có ghen không?
Chắc chắn nàng phải ghen, mà còn ghen nhiều với cái lối yêu say
yêu đắm ấy, yêu đến không chừa. Thế ra nàng vẫn không
biết điều. Nàng muốn tôi để cho nàng được tự-do ân-ái với chồng
tôi ư? Nàng muốn tôi chiều nàng để cho nàng yêu cảnh "chồng
chung" ư? Sao mà dễ thế! Địa-vị nàng như tôi, thấy tình chia sẻ,
thấy "bể ái đầy vơi", hỏi nàng có chịu? Chắc hẳn là không!
Mà chẳng cứ nàng, chẳng cứ tôi, người vợ nào ai chẳng thế, "chưa
dễ ai chiều cho ai?" Thế ra nàng lại càng không biết điều hơn nữa!
Hẳn rằng Kiều không thể dối lòng mà phủ-nhận lời Hoạn-Thư nói
chí-lý. Hẳn rằng Kiều cũng không thể dối lòng mà quên lời
mình đã thú nhận trước kia với chàng Thúc rằng dan-díu

191