Page 195 - BUT THUAT NGUYEN DU TRNG DOAN TRUONG TAN THANH

Ấy mới gan, ấy mới tài,

Nghĩ càng thêm nỗi sởn gai rụng-rời,

Người đâu sâu-sắc nước đời,

Mà chàng Thúc phải ra người bó tay?

...Giận dầu ra mặt thế thường,

Cười này mới thực khôn lường hiểm sâu."

Nói tóm lại, xin mà không nài, vì không xin tha bổng,
chỉ nói trống không; khen mà không mất giá, vì khen đúng
lúc, đúng nơi, khen khi người ta có địa-vị quyền cao, khen giữa
chốn ba quân, Hoạn-Thư đã tỏ ra nhún-nhường mà không hèn.
Biện-hộ mà nắm chắc phần thắng trong tay, nhận lỗi mình mà lái
sang lỗi thông-thường không người đàn bà nào thoát khỏi,
kể công ơn mà như buộc tội lại kẻ đã kết tội mình, khoe tình riêng
mà như chê người xử không biết điều. Phận là phận thủ-
thế mà như ở thế tấn-công, lùi rồi lại tiến, tiến xong lại lùi. Hoạn-
Thư rất khôn ngoan, vừa giữ được phong-thái trầm-tĩnh điềm-
đạm, không kiêu-kỳ đắc-chí, vừa tỏ ra có tài hùng-biện lưu-loát,
ngay chính Kiều là kẻ thù chẳng đội trời chung cũng phải nguôi
giận xiêu lòng mà khâm-phục, ca-ngợi:

"Khen cho thật đã nên rằng,

Khôn ngoan đến mực, nói-năng phải lời"

Quả đúng là:

"Ở-ăn thì nết cũng hay,

Nói điều ràng buộc thì tay cũng già"

194