Page 208 - BUT THUAT NGUYEN DU TRNG DOAN TRUONG TAN THANH

giÆt mình. S¿ dò-dÅm lân-la Ãy chÌ là s¿ lo xa tính khéo. Nó th¿c Çúng
v§i tâm-lš cûa ngÜ©i duyên giÃu tình thÀm. Tuy tha-thi‰t mà không vÒn-
vã nhÜng vÅn khôn-khéo Ç‹ kín ti‰ng im hÖi. Thái-Ƕ Ãy Çã tÕ ra ª chàng
Kim, cái tâm-lš bình-thän cûa m¶t ngÜ©i vÅn kín-Çáo che giÃu ÇÜ®c tâm-
trång bàng-hoàng cùng cäm-tình lai-láng thi‰t-tha.

Ÿ vŠ phÜÖng-diŒn này, khi gi§i-thiŒu phác-hoå nhân-vÆt, Çoån
væn có giá-trÎ khêu g®i tình-cäm, l¶t Çúng tâm-lš cûa nhân vÆt vÆy.

II- Bài thÖ là m¶t khung cänh g®i sÀu

1- LÒng khung cho tình-cäm sâu kín Ãy là m¶t quang-cänh v§i
vÈ trÓng-träi hoang v¡ng, không Ãm-cúng ÇËp xinh nhÜ xÜa có “buông
mành tÖ liÍu”, “hoa røng ÇÀy thŠm”, nhÜng Çiêu-tàn tÈ ng¡t. Cänh ª Çây
bÎ bÕ ph‰ hoang-vu, ngoài thì cÕ m†c um-tùm, dÆu lau trÓng-träi, trong
thì vách tÜ©ng Ç° rã, cÕ lan kh¡p ch‡, rêu phû m†i nÖi, gai-góc m†c ÇÀy.
Th¿c là Çiêu-tàn tang-thÜÖng! CÛng không còn phäng-phÃt “hÜÖng trÀm
thÖm nÙc”, cänh ª Çây trª nên v¡ng vÈ cô-liêu. Nhà thì im-lìm quånh-
quë, trông trܧc nhìn sau không thÃy bóng ngÜ©i, vào bên trong thì chim-
chóc làm t° “xÆp-xè én liŒng”, Çäo m¡t ra chung quanh thì m¶t màu l¥ng
ng¡t, ch£ng ti‰ng Ƕng, không m¶t bóng ngÜ©i. Th¿c là quang-cänh tÎch-
liêu!

2- Cänh nhÜ vÆy, làm sao không có công-døng g®i tình? Cänh
tÜ®ng tan hoang v¡ng l¥ng Ãy Çã gieo vào lòng ngÜ©i m¶t n‡i buÒn chán-
nän, cõi lòng chàng cÛng trÓng-träi nát tan nhÜ cái hoang tàn cûa ngoåi-
cänh thê-lÜÖng. Thêm vào trong khung cänh g®i tình Ãy, ngÜ©i ta còn
thÃy xen lÅn nh»ng ÇÜ©ng nét g®i cäm có sÙc månh phát-tri‹n tình sÀu.
Ngày trܧc cÛng ch‡ này, “dܧi Çào dÜ©ng có bóng ngÜ©i thܧt-tha”,
nhÜng hôm nay thì “hoa Çào næm ngoái còn cÜ©i gió Çông” mà “trܧc
sau nào thÃy bóng ngÜ©i”. CÛng vÅn cänh Ãy, nhÜng tình Çã h‰t. Cänh
cÛ vÅn còn, ngÜÖì xÜa Çi Çâu? ñào vÅn th¡m tÜÖi c®t gió, nhÜng tình Çã
héo phai rÀu rÀu. G®i låi nh»ng k›-niŒm g¥p-g« ban ÇÀu, Çào kia nhÜ
càng trêu c®t cho ngÜ©i thêm bë-bàng ngao-ngán. Ngày xÜa tìm bóng
giai-nhân cho vÖi niŠm tÜÖng-tÜ kh¡c-khoäi, chÌ thÃy “chim oanh h†c
nói trên cành mÌa-mai”, thì ngày nay thÃy Çào xÜa ghËo gió cÜ©i xuân,
lòng càng thÃy mÌa-mai chua-chát hÖn nhiŠu. Næm trܧc cÛng ch‡ này,
chàng Çã tØng “lÀn theo tÜ©ng gÃm dåo quanh” mà ch®t b¡t ÇÜ®c cành
thoa trên Çào, và KiŠu cÛng Çã tØng “lÀn theo núi giä Çi vòng”, dØng låi
207