Page 295 - BUT THUAT NGUYEN DU TRNG DOAN TRUONG TAN THANH

còn đay-nghiến, giận hờn, trách móc. Vầng trăng này hài-
hoà, thông-cảm với nhân-vật, và tích-cực hơn, đang chia sẻ
với nỗi lòng của người đi kẻ ở. Vầng trăng này đã tận-tình
hiến-dâng tất cả cho những người mình yêu thương, “nửa in
gối chiếc, nửa soi dặm truờng”.

“Vầng trăng ai sẻ làm đôi?”

Lời oán-trách định-mệnh kia lại chính là lời nói lên hết được
cái tâm-tình hiến dâng của vầng trăng đáng yêu, dễ mến.
Ðịnh-mệnh dẫu khắt-khe, nhưng ngoại-cảnh vẫn cảm-thông
hiệp-nhất với người trong cuộc. Ðấy là cái tài tình của
Nguyễn Du đã đem nguyên-lý “tình cảnh tương-quan” để
miêu-tả cảnh vật mà vẽ nên bức tranh tuyệt-diệu là thế!

d) Ðấy là cảnh thu ly-biệt dưới mắt nàng Kiều
trong hai thời-điểm khác nhau. Thế nhưng đối với Thúc-sinh
sau những ngày xa cách, nay trở lại Lâm-Truy để gặp tình-
nhân, thì cảnh thu dưới mắt chàng lại khác:

“Long-lanh đáy nước in trời ‘

Thành xây khói biếc, non phơi bóng vàng.”

Một bức tranh sơn thuỷ xinh đẹp! Một mùa thu tươi sáng nên
thơ! Nền trời xanh lơ in xuống đáy nước long-lanh trong vắt.
Khói biếc quanh thành bốc lên cao ngất. Núi đứng phơi mình
trong ánh mặt trời ối vàng. Chỉ có thế, nhưng cảnh sơn thuỷ
thật hữu tình! Cảnh ở đây lâng-lâng niềm vui khoan-khoái.
Cũng dễ hiểu thôi! Chàng về nhà là cốt để nói với vợ chuyện
mình đèo-bòng đa mang. Nhưng chàng đâu dám to gan hé
môi mở miệng thú thật chuyện mình trăng gió, chàng còn
“xem ý tứ nhà” ra sao mới “rắp lân-la giãi bày”. Oái-oăm
thay! Vợ chàng lại cứ “mấy phen cười nói tỉnh say, tóc tơ bất
động mảy may sự tình”, cho nên con người nhút-nhát kia
“nghĩ đà bưng kín miệng bình, nào ai đã khảo mà mình lại
294