Page 325 - BUT THUAT NGUYEN DU TRNG DOAN TRUONG TAN THANH
P. 325
Ðã đành nước chảy hoa trôi lỡ-làng.
Ôi Kim lang! Hỡi Kim lang!
Thôi thôi thiếp đã phụ chàng từ đây!’
Ðến đây thì khỏi cần thấy chị mình ngất xỉu hôn mê,
Vân mới chấp-nhận lời dặn của chị, hay đúng hơn, lời chị
trăn-trối, bởi bất-tỉnh nguy cấp đến như thế này thì ai chả
nghĩ rằng chị khó lòng mà qua khỏi:
“Cạn lời hồn ngất máu say,
Một hơi lạnh ngắt, hai tay giá đồng.”
Ðã gọi là gợi sự cảm-động, thì sự cảm-động thực sự
phải bắt đầu tự mình trước đã. Chính Kiều đã xúc-động tột
cùng nên Kiều đã ngất đi. Như vậy làm sao người nghe
không xúc-động cho được?
Tự-thuật có lớp-lang, đánh mạnh vào tâm-lý và
tình- cảm của người nghe như thế, làm sao người nghe không
khỏi bị thuyết-phục?
II- TỰ SỰ
Về tự sự, ngoài cách kể chuyện của Vương Quan đã
gặp trong trích-đoạn nói về đời Ðạm-Tiên, có thể kể thêm
lời thuật tiêu-biểu của những người được Kim trọng điều-tra
dò hỏi tin-tức về Kiều. Có hai cái khéo trong nghệ-thuật kể
chuyện dưới ngòi bút của Nguyễn Du:
1- Cái khéo thứ nhất là Nguyễn-Du không để cho một
nhân-vật duy-nhất thông tin.
324
