Page 326 - BUT THUAT NGUYEN DU TRNG DOAN TRUONG TAN THANH

Bởi mười lăm năm đọan-trường, lại lưu-lạc hết chỗ
này đến chỗ kia, một người tại một địa-phương không thể
nào biết hết, cho nên mỗi vùng có mỗi người nắm được tình-
hình. Hơn nữa, tác-giả có ý chọn ba dấu mốc thật quan-trọng
làm nên những khúc rẽ trong đời Kiều: trước nhất là thoát
cảnh “thanh-lâu hai lượt, thanh-y hai lần”, sau nữa là thời
oanh-liệt của Kiều bên cạnh Từ-Hải, cuối cùng là chấm dứt
đời bạc-mệnh khi Kiều gieo mình xuống sông Tiền-Ðường.
Ở ba mốc này, có ba người vanh-vách kể lại:

Người thứ nhất là viên lại già họ Ðô. Nguyễn-Du
thì giới-thiệu theo tuần-tự đời sống của Kiều, từ thời niên-
thiếu trở đi: tài sắc ai bì, gặp hồn ma báo mộng, cuộc tình sôi
nổi, gia-biến dẫn đến kiếp đoạn-trường. Ðó là hợp-lý dĩ-
nhiên. Còn họ Ðô kia, chỉ biết những gì ông biết theo ông đã
chứng-kiến, như ông nói:

“Sự này đã ngoại mười niên,

Tôi đà biết mặt, biết tên rành rành.”

Ðó là:

Tú-bà cùng Mã giám-sinh,

Ði mua người ở Bắc-kinh đưa về.

“Thuý-Kiều tài sắc ai bì,

Có nghề đàn, lại đủ nghề văn thơ.

Kiên-trinh chẳng phải gan vừa,

Liều mình thế ấy, phải lừa thế kia.

325