Page 330 - BUT THUAT NGUYEN DU TRNG DOAN TRUONG TAN THANH

với tất cả nguyên-nhân và hậu-quả. Chuyện này, thiên-hạ
đồn thổi, ai mà chả hay, bởi vì:

“Nỗi oan vỡ lở xa gần,

Trong nhà người chật một lần như nen.

Nàng thì bằn-bặt giấc tiên,

Mụ thì cầm-cập, mắt nhìn hồn bay.”

* Chỉ cần nhắc rằng “dây duyên sau lại xe về
Thúc-Lang”, cũng như “phải tay vợ cả phũ-phàng” cũng đủ
gợi lại việc Thúc sinh chuộc Kiều ra khỏi thanh-lâu của mụ
Tú, việc Kiều bị cáo quan, việc quan xe duyên cho Kiều
Thúc, việc Hoạn-Thư hành hạ Thuý Kiều.

* Những câu như “một nhà Bạc kia”, “thoắt
buôn về, thoắt bán đi” đã tóm-tắt cho biết Bạc Hạnh là cháu
Bạc bà. Bạc bà đem bán Kiều cho Bạc Hạnh, Bạc Hạnh buôn
Kiều đem bán lại cho hành-viện Châu Thai. Những điều kể
lại sau đó về Từ-Hải cũng như về chuyện “ép duyên thổ-tù”
thật tài tình, tóm gọn được sự-nghiệp tung-hoành của người
anh-hùng “cõi Ðông”, cũng như cái chết oan khiên của họ
Từ do bàn tay mưu hại lừa lọc của quan tổng-đốc họ Hồ.

III- ÐỐI-THOẠI

Ta đã biết rõ nghệ-thuật đối-thoại qua cuộc đấu lý sôi nổi
giữa quan toà Thuý Kiều và bị can Hoạn-Thư tiến lên tự bào-
chữa, khiến quan toà phải tha bổng. Một cuộc tranh-luận
khác cũng hùng-biện không kém giữa Kim-Trọng và Thuý
Kiều về quan–niệm trinh tiết và hôn-nhân khi hai người tái-
hợp.

329