Page 367 - BUT THUAT NGUYEN DU TRNG DOAN TRUONG TAN THANH

“Trầu này trầu túi, trầu khăn,

Trầu này dải yếm, anh ăn trầu nào?

Trầu này trầu tính, trầu tình,

Trầu nhân, trầu nghĩa, trầu mình với ta,

Trầu này têm tối hôm qua,

Giấu cha giấu mẹ đem ra cho chàng.”

Hoặc chỉ vì ấm-ức bất-mãn, mà chống-đối cả lễ-nghi:

“Không chồng mà chửa mới ngoan,

Có chồng mà chửa thế-gian sự thường.”

Kìa những “cụ già đầu bạc răng long, cưới cô con gái
còn măng tuổi đào!”, những “bà già đã tám mươi tư, ngồi
trong cửa sổ gửi thư lấy chồng!” Ðó có phải là lãng-mạn hay
không? Có coi thường lễ-giáo hay không? Những tiếng nói
ấy là những tiếng kêu khát vọng của tự-do, những rung cảm
thực sự của con tim nhân-loại. Những tiếng nói ấy rất
“người”, rất gần gũi với đời sống thực-tại, trung-thực không
giả-dối, giả hình, không miễn-cưỡng gò-bó, tưởng chừng
muốn phá tung hàng rào lễ-nghi của nho-giáo vốn được du-
nhập làm một thứ khí-cụ chính-trị cho những thế-lực cầm
quyền.

Tại sao những truyện cổ khác khuyến-khích cổ-võ
đa thê mà lại lên án truyện Kiều có chủ-trương trái ngược?
Thế cái việc nhà vua tác-thành nhân-duyên cho Kiều
Nguyệt-Nga với Vân-Tiên mặc dầu chàng đã có vợ rồi, việc
làm ấy là tôn trọng hay không tôn trọng nhân-vị của người

366