Page 368 - BUT THUAT NGUYEN DU TRNG DOAN TRUONG TAN THANH

phụ-nữ? Nhưng chính nàng Kiều đã không chấp-nhận cách
này vì lòng hy-sinh cao cả, không muốn phá vỡ hạnh-phúc
của tha-nhân, vì biết tự-trọng và giữ liêm-sỉ. Có lẽ tiếng kêu
“tân thanh” của Kiều sẽ phát-động tiếng nói khát vọng sẵn
có của người dân bùng lên làm nhức-nhối chế độ, một chế-
độ hằng bao thế-kỷ chôn sâu mọc rễ, người ta sợ cái cây cổ-
thụ Nho-giáo này vẫn từng nuôi sống và củng-cố chế-độ sẽ
bị bứng đi chăng?

* Quả thực Kiều có nhu-nhược, nhẹ dạ, cả
nể, cả tin. Kiều yếu đuối, luôn luôn bị ám-ảnh bởi hồn ma
Ðạm-Tiên. Nhưng Kiều cũng như Ðạm Tiên và đạo cô Tam-
Hợp là những ngôn-sứ của Nguyễn-Du muốn rao truyền
triết-thuyết Thiên-Mệnh, đề xướng quan-niệm tự-do và
định-mệnh, xác-định vị-trí của con người trong “cõi người
ta”, nói lên mối tương-quan Trời, Ðất, Người. Nàng cũng là
người với tất cả những yếu-đuối và khổ đau của kiếp “làm
người có thân”, của người phụ-nữ thông-thường cũng có
những hận-thù, tham-vọng, những cái nhìn thiển-cận “nghĩ
rằng phu quý phụ vinh”. Chính những chỗ yếu này làm nên
nhân-vật có thực trong đời sống.

• Về điểm thứ hai,

* Ông Lê Văn-Hoè, tác-giả Truyện Kiều
Chú-Giải, chê rằng “Kiều chỉ là một cô gái khéo mồm mép
và hết sức nhu-nhược”.

# Khi Kiều về đến trú-phường của Mã
giám-sinh, Kiều “xót-xa lòng” mà than-thở:

“Phẩm tiên rơi đến tay hèn,

Hoài công nắng giữ mưa gìn với ai.

367