Page 386 - BUT THUAT NGUYEN DU TRNG DOAN TRUONG TAN THANH

# Bộ mặt ấy là nền giáo-dục từ-chương cổ-
hủ đào-tạo nên những tên trí-thức vô lương bất nghĩa, cam
tâm hèn-hạ đi làm ma-cô tay sai cho bọn vô học.

# Bộ mặt ấy, tóm lại là một xã-hội vô kỷ-
cương, vô luật-pháp, mạnh được yếu thua, dẫy-đầy những
thối nát bất công, làm người anh hùng thấy chướng mắt “bất
bình” chẳng tha.

# Ðây chính là nét tương-phản, gián-tiếp làm
tôn giá-trị, tư-cách của Từ-Hải. Cái bộ mặt của triều-đình là
như thế đấy! Bảo sao Từ-Hải không đứng lên đạp đổ? Người
ta chống lại mình, thì mình bảo là giặc. Có lạ chi!

Thiết-nghĩ nếu vô tư mà nhận xét thì không có gì
mâu-thuẫn, chẳng qua Nguyễn-Du dựng nên phản-diện để
chứng-minh Từ-Hải là “đấng anh-hào” như ông đã giới-thiệu
ngay từ đầu, vì phải chăng nhân-vật này nói lên cái hoài-
bão, chí hướng và tâm-hồn ông. Và để che mắt nhà đương-
cuộc, phản-diện này là lá chắn cho ông được yên thân giữa
cái xã-hội tràn ngập tang-thương như thế với “những điều
trông thấy mà đau-đớn lòng”. Nguyễn Du tác-giả của “Văn
Tế Thập Loại Chúng Sinh”, lòng đầy tình người, chan-chứa
tình yêu rộng khắp, đồng thời cũng là người đạo-diễn tấn bi-
kịch “Ðoạn-Trường Tân-Thanh”, lòng ôm-ấp niềm khao-
khát tự-do, mang bản-chất của tâm hồn cao-thượng như
Kim, Kiều, Từ-Hải, cổ võ cho Tự-Do: tự-do luyến-ái-quan,
tự-do và định-mệnh, tự-do thoát vòng lợi-danh, danh-vị, tự-
do tư-tưởng, tự-do trong tâm-hồn. Ta có thể nói: một phần
nào Nguyễn-Du đã sống đời Kiều và mơ đời Từ-Hải.

c) Vương Ông Vương Bà quá vô-tình thụ-động, ươn
hèn kiểu trung-lưu, gần như vô trách-nhiệm:

* Làm cha mẹ mà không tự đảm-trách, tìm cách
lo giải-quyết việc nhà, lại để mặc tình và ưng thuận cho con
385