Page 67 - BUT THUAT NGUYEN DU TRNG DOAN TRUONG TAN THANH

NghŒ-thuÆt cûa NguyÍn-gia-ThiŠu thì quá ܧc-lŒ, rÃt m¿c cÀu-kÿ
cÙng nh¡c. NghŒ-thuÆt cûa NguyÍn-Du tuy cÛng ܧc-lŒ nhÜng
không mÅu-m¿c gò bó, trái låi mŠm-måi uy‹n-chuy‹n ÇÖn-sÖ.
Cung-phi cûa Ôn-nhÜ là m¶t mï-n» cûa chÓn thÀn-tiên xa lå.
Thuš-KiŠu cûa NguyÍn-Du thì rõ là m¶t kiŠu-n» cûa chÓn thâm-
khuê. Mà tài tình ª ch‡ tuy cùng ܧc-lŒ song tä Vân låi khác h£n
tä KiŠu.

II- Væn-chÜÖng óng-chuÓt

Chính vì vÆy mà væn-tØ cú-pháp cûa tiên-sinh cÛng bi‰n ÇiŒu,
cÛng giän-dÎ mà bóng-bäy.

1- l©i thÖ giän-dÎ nhÜng không rÜ©m-rà k‹-l‹

a) Câu væn h‰t sÙc g†n-gàng . ñ†c riêng câu: “Thuš-KiŠu là

chÎ, em là Thuš-Vân”, thì ai bäo Çó là thÖ? Tách riêng câu: “KiŠu
càng s¡c-säo m¥n-mà, so bŠ tài s¡c låi là phÀn hÖn”, n‰u không
có âm-vÆn thì tܪng cÛng nhÜ m¶t l©i k‹ chuyŒn thông-thÜ©ng.
ñ‰n nhÜ nói r¢ng: “NghŠ riêng æn ÇÙt hÒ-cÀm m¶t trang”, thi hai
ti‰ng “æn ÇÙt” quä là thuÀn nôm mà rÃt xác th¿c, ta vÅn quen g¥p
trong câu nói h¢ng ngày nÖi cºa miŒng ÇÀu môi, tØ dùng h‰t sÙc
bình-dân mà månh nghïa.

b) Thäng ho¥c có Çi‹n-cÓ , thì låi Çã ViŒt-hoá, džc lên ai cũng
hi‹u rÒi.
a) Nói vŠ s¡c ÇËp “m¶t hai nghiêng nܧc nghiêng thành”,
thì ch£ng cÀn phäi bi‰t ljn câu thÖ cûa Lš-Duyên-Niên:“nhÃt cÓ
khuynh nhân thành, tái cÓ khuynh nhân quÓc”, m¶t lÀn ngoänh låi
làm nghiêng thành ngÜ©i, hai lÀn ngoänh låi làm nghiêng nܧc
ngÜ©i, không cÀn phäi hi‹u thÃu câu thÖ Hán-væn Ãy cÛng thØa
hi‹u ngay cái hiŒu-l¿c g§m-ghê cûa s¡c ÇËp bªi hai thành-ng»
nghiêng thành, nghiêng nܧc. Thì ngÜ©i ta Çã ch£ng tØng nói r¢ng
ÇËp ljn “xiêu Çình Ç° quán” Çó sao?
66