Page 68 - BUT THUAT NGUYEN DU TRNG DOAN TRUONG TAN THANH

b) Låi suÓt hai chøc câu thÖ, vÕn-vËn chÌ có m¶t Çi‹n-cÓ
Ãy. ChÙ nhÜ Cung Oán Ngâm-Khúc cûa NguyÍn-Gia-ThiŠu, thì cä
là m¶t kho Çi‹n-tích, ÇÀy dÅy nh»ng danh-nhân xa lå, nhan-nhän
nh»ng mÅu-m¿c Trung-Hoa: nào Tây-Thi, H¢ng-Nga, nào nàng
Ban, tiên-n», h‰t Lš-Båch, VÜÖng-Duy låi ljn LÜu-Linh ñ‰-
Thích. Làm sao mà hi‹u n°i ÇÜ®c cái tài s¡c kÿ-dÎ Ãy, m¶t thÙ tài
s¡c t°ng-h®p vá-víu Çû m¥t giai-nhân, kh¡p m¥t danh-tài?

c) K‹ vŠ Hán-t¿ thì cÛng không phäi là không có, song
ÇŠu là nh»ng tØ thông-døng nhÜ: thu-thu› xuân-sÖn, nhÜ não nhân,
båc-mŒnh...., džc lên ai cÛng có th‹ hi‹u ÇÜ®c dÍ-dàng. Vä låi
nàng KiŠu không phäi là m¶t Çoá lan thôn-dã, nhÜng là m¶t thi‰u-
n» nŠn-n‰p con nhà, tuy không quyŠn-quš Çài-các, song cÛng là
ngÜ©i cûa l§p trung-lÜu vÅn tØng:

“Êm ÇŠm trܧng rû màn che,
TÜ©ng Çông ong bܧm Çi vŠ m¥c ai.”

Thi‰t-tܪng mÃy danh-tØ Hán-t¿ Ãy dùng Ç‹ tä ngÜ©i thi‰u-n» nhÜ
Vân, KiŠu k‹ cÛng xÙng h®p. ñiŠu-hoà ÇÜ®c ng†n bút nhÜ vÆy thì
bút-pháp cûa NguyÍn-Du th¿c là giän-dÎ không th‹ phû-nhÆn.
Song tuy giän-dÎ mà bóng-bäy.

2) l©i thÖ tuy giän-dÎ mà bóng-bäy

a) Khi mÜ®n ÇÜ©ng nét thiên-nhiên Ç‹ làm tài-liŒu cho bÙc
tranh, bút-pháp cûa nhà thÖ th¿c là g®i hinh linh-Ƕng. Nh»ng
hình-änh duyên-dáng ÇÀy màu s¡c Ãy Çã g®i cäm rÃt nhiŠu. Có
màu th¡m ÇÕ cûa hoa tÜÖi thì cÛng có màu tr¡ng toát cûa tuy‰t,
màu xanh bi‰c cûa núi, mây. Có cành mai thon bé ÇËp xinh, thì
cÛng có tÖ liÍu mŠm lä, nܧc thu g©n g®n ngÃn trong. Hình s¡c
ÇŠu dÎu-dàng tÜÖi mát, dÍ thÜÖng nhÜ vÈ ÇËp khä-ái mï-miŠu cûa
tÓ-nga. Bút-pháp trª nên bóng-bäy g®i hình, chính là vì mï-tØ-
pháp ám-tÌ ÇÜ®c NguyÍn-Du tÆn-døng ª Çây.

67